Słownik – Asist Ubezpieczenia

Słownik pojęć ubezpieczeniowych

„Actio directa”-roszczenie bezpośrednie („actio directa”- direct claim): Działanie bezpośrednie; w ubezpieczeniach, przysługujące osobie poszkodowanej prawo bezpośredniego dochodzenia roszczeń od ubezpieczyciela z tytułu doznanej szkody z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy.

Abandon (abandonment): Zrzeczenie się przez ubezpieczającego na rzecz ubezpieczyciela praw do przedmiotu ubezpieczenia „…jeżeli istnieją podstawy do przyjęcia, że całkowita strata przedmiotu ubezpieczenia jest nieunikniona bądź zapobieżenie jej spowodowałoby wydatki niewspółmiernie wysokie w stosunku do wartości przedmiotu ubezpieczenia” – art.299 § 1 kodeksu morskiego. Abandon może dotyczyc praw do:1) statku, który „…zaginął bez wieści, został zabrany jako łup lub zagarniąty przez rozbujników morskich, uległ wypadkowi, w skutek którego stał się niezdatny do naprawy albo niewart naprawy lub kosztów odzyskania.”2)ładunku, „…gdy koszt jego naprawy lub dostarczenia do miejsca przeznaczenia przekroczyłby jego wartość w miejscu przeznaczenia.”

Aerocasco (hull insurance): Termin stosowany dla określenia w ogólnym znaczeniu ubezpieczenia statków (pojazdów) powietrznych.

Agent (ajent) ubezpieczeniowy (insurance agent): Osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez ubezpieczyciela, pośredniczy w zawieraniu lub zawiera umowy ubezpieczenia w imieniu i na rzecz ubezpieczyciela.Agent za wykonane czynności otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne.

Agent (agent): Osoba, która wyposażona w pełnomocnictwo innej osoby – najczęściej podmiotu gospodarczego – podejmuje się stałego pośredniczenia albo zawierania umów w imieniu tej osoby.Agent działa wyłącznie na rzecz jednej strony.Za wykonane czynności agent otrzymuje wynagrodzenie zwane prowizją w wysokości określonej z góry umową agencyjną.

Ajencja (agency): 1)Terenowa placówka organizacyjna ubezpieczyciela o ograniczonym przedmiotowym zakresie działania, utworzona np. dla zawierania określonych umów ubezpieczenia, inkasowania składek, przyjmowania zgłoszeń szkód itp. Agencja wchodzi w skład samodzielnego oddziału, inspektoratu, przedstawicielstwa itp.2) Biuro, lokal agenta (ajenta)ubezpieczeniowego.

Akcja (spółki) (share): Tytuł uczestnictwa w spółce akcyjnej, oznaczona w stałej kwocie pieniężnej, każda o równej wartości nominalnej. Akcja uprawnia do udziału w majątku spółki, do podziału zysków oraz do wykonywania prawa głosu w sprawach spółki. Akcja wydana jako dokument na udział w spółce stanowi papier wartościowy.Akcje spółki ubezpieczeniowej, stosownie do przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, mogą być tylko akcjami imiennymi; nie dotyczy to akcji dopuszczonych do obrotu publicznego za zgodą Komisji Papierów Wartościowych.

Akcjonariusz (shareholder): Współwłaściciel spółki akcyjnej na mocy prawa własności jednej lub więcej ilości akcji.

Aktualizacja (to update): Przeprowadzanie czynności sprawdzających portfel ubezpieczeń lub jego części, np. rodzajami ubezpieczeń albo też poszczególnych podmiotów ubezpieczających w celu ustalenia stanu faktycznego.Aktualizacja dotyczy także samego ubezpieczenia, zwłaszcza długoterminowego poprzez wprowadzeni8e zmian lub nowych danych do istniejących umów ubezpieczenia.

Aktuariusz (actuary): Specjalista w zakresie zastosowań metod matematyczno – statystycznych w kalkulacjach i operacjach ubezpieczeniowych, bankowych i finansowych. W niektórych opracowaniach i aktach prawnych aktuariusz utożsamiany jest z matematykiem ubezpieczeniowym.Początkowo aktuariuszem nazywano specjalistę w zakresie kalkulacji ubezieczeń na życie. Obecnie zakres zainteresowań aktuariusza rozszerzył się na wszystkie rodzaje ubezpieczeń, reasekurację, bankowość i zagadnienia finansowe.Do głównych zadań aktuariusza należy ustalanie wysokości stawek taryfowych, wielkości rezerw techniczno – ubezpieczeniowych oraz ustalenie marginesu wypłacalności i kapitału gwarancyjnego.Przepisy prawa dotyczące działalności ubezpieczeniowej uzależniają wydanie zezwolenia na tę działalność, między innymi od zatrudnienia aktuariusza przez zakład ubezpieczeń.

Akwizycja (personal selling): Zbieranie ofert lub zawieranie umów ubezpieczenia przez upoważnionych przedstawicieli (akwizytorów) ubezpieczyciela.Akwizytorzy otrzymują za wykonane czynności wynagrodzenie prowizyjne.

Asekuracja (insurance): Dawniej, termin oznaczający zabezpieczenie (łac.assecuratio), ale i ubezpieczenie. Stąd towarzystwo asekuracyjne, polisa asekuracyjna.

Awaria poszczególna (particular average): Każda szkoda poniesiona przez statek lub towar w czasie podróży morskiej na skutek jakiegoś wypadku, poza szkodami spowodowanymi normalnym zużyciem lub związanych z awarią wspólną.

Awaria wspólna (general average): W ubezpieczeniach morskich, świadomie i celowo podjęta przez kapitana statku decyzja o poświęceniu części ładunku lub statku albo poniesieniu nadzwyczajnych wydatków w celu uratowania przed grożącym niebezpieczeństwem mienia, zaangażowanego w wyprawie morskiej.

Awaria (average): Ogólnie, uszkodzenie urządzenia przemysłowego lub transportowego albo zakłócenie procesu produkcyjnego lub transportowego.W ubezpieczeniach morskich awaria oznacza doznaną szkodę przez statek lub ładunek albo też poniesione wydatki na skutek wypadku na morzu. Rozróżnia się awarię poszczególną i awarię wspólną.

Badanie lekarskie (medical examination): Ogół czynności przeprowadzanych przez lekarza dla celów ubezpieczeniowych, zmierzających do ustalenia stanu zdrowia, ewentualnie przebytych chorób, wskazania inwalidztwa lub kalectwa, albo też ustalenia w jakim stopniu (na podstawie urzędowej tabeli ustalonej i wydanej przez organ państwowy służby zdrowia) osoba poszkodowana w wypadku doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Badanie rynku (market research): Ogół czynności związanych ze zbieraniem, opracowywaniem i analizą popytu i podaży towarów i usług. Badanie rynku w ubezpieczeniach ma na celu określenie zainteresowania i potrzeb na poszczególne rodzaje i zakres oferowanej ochrony ubezpieczeniowej.

Badanie wniosku (examination of proposal): Czynności ubezpieczyciela poprzedzające zawarcie umowy ubezpieczenia, które polegają na:- sprawdzeniu czy wniosek zawiera wszystkie istotne dane, niezbędne do zawarcia umowy ubezpieczenia oraz wskazanie ewentualnych braków i koniecznych uzupełnień;- porównanie czy podane przaz ubezpieczającego przedmioty i zakres ochrony, przewidziane są w ogólnych warunkach ubezpieczenia;- stwierdzeniu, czy wniosek może stanowić podstawę zawarcia umowy ubezpieczenia.W kontekście art. 810 i 814 kc, zbadanie wniosku i zajęcie stanowiska przez ubezpieczyciela powinno nastąpić w takim czasie, aby doręczenie dokumentu ubezpieczenia nastąpiło przed upływem czternastu dni, gdyż w przeciwnym wypadku, umowę uważa się z piętnastym dniem od otrzymania oferty/wniosku za zawartą na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia (nie dotyczy to ubezpieczeń na życie). I dalej, w wypadku gdy umowa doszła do skutku przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia, odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia, w którym umowa ubezpieczenia uważana jest za zawartą.

Biegły (expert)

Osoba posiadająca odpowiednią dla danej dziedziny wiedzę, doświadczenie i kwalifikacje, potwierdzone często złozonym egzaminem i stosownym dokumentem, powoływana do przeprowadzenia badań i wydania opinii w konkretnych sprawach i okolicznościach z nimi związanych.

Bieżące zobowiązania (current obligation): Przypadające i wymagalne w danym roku obrachunkowym zobowiązania finansowe ubezpieczyciela, w związku z prowadzoną działalnością, w tym przede wszystkim z tytułu zgłoszonych roszczeń ubezpieczeniowych i ich obsługą.

Bilans (balance sheet): Dwustronne wartościowe zestawienie charateryzujące strukturę składników majątkowych (aktywów) oraz źródeł ich finansowania (pasywów) zakładu ubezpieczeń na określony dzień (głównie na koniec roku obrachunkowego), sporządzone w formie przewidzianej obowiązującymi przepisami, na podstawie danych z ksiąg rachunkowych, potwierdzonych inwentaryzacją.Specyfika działalności ubezpieczeniowej, wyrażająca się między innymi w dominującej pozycji przychodów w postaci składek ubezpieczeniowych, odszkodowań i świadczeń jako głównej pozycji kosztów, różnych formach lokat i ich wielkości, rozliczeniach reasekuracyjnych itp. powoduje, że poza elementami powszechnie wystęującymi w działalności gospodarczej, sprawozdanie finansowe i bilans zakładu ubezpieczeń charakteryzuje się odmienną treścią ekonomiczną składników.

Bonifikata (premium refund): Ogólnie, obniżenie przez sprzedawcę ceny towaru albo obniżenie ceny usługi; w ubezpieczeniach, np. obniżenie składki taryfowej, opłacanej jednorazowo za cały okres ubezpieczenia o określony procent lub kwotę, albo udzielenie ubezpieczającemu specjalnego upustu w ustalonych składkach – stałemu klientowi ubezpieczyciela.

Bonus (bonus): W systemie taryf składek dla niektórych rodzajów ubezpieczeń, element premiujący ubezpieczającego w ustaleniu wysokości należnej ubezpieczycielowi składki.Podstawowym kryterium tej premii jest bezszkodowy przebieg ubezpieczenia przez oznaczony okres.

Bordero (bordereau): Przy przewozie przesyłek zbiorowych dokument pomocniczy (załącznik do listu przewozowego), stanowiący spis towarów przeznaczonych dla poszczególnych odbiorców, wyraźnie oznaczonych.W umowach reasekuracji obligatoryjnej – okresowe wykazy przekazanych reasekuratorowi ubezpieczeń, należnej składki i prowizji (border nadawczy) oraz okresowe wykazy obciążeń reasekuratora z tytułu jego udziałów w odszkodowaniach (border szkodowy).

Cargo (cargo): Ogólnie, określenie ładunku w tych przepadkach gdy nie wymienia się rodzaju przewożonych towarów; w ubezpiczeniach określenie ładunku w czasie transportu.

Casco (casco insurance): Ogólnie, określenie środków transportowych (statków morskich i śródlądowych, wszelkiego taboru pływającego, statków powietrznych, pojazdów drogowych) w ich ubezpieczeniu od zniszczenia lub uszkodzenia.

Cedent (assigner): Osoba przenosząca wierzytelność na nabywcę (cesjonariusza). W umowach reasekuracji – zakład ubezpieczeń odstępujący ryzyko reasekurantowi.

Certyfikat ubezpieczeniowy (insurance certificate): Dokument wystawiony przez ubezpieczyciela (często w formie skróconej) stwierdzający, że określony w nim transport towarów objęty jest ubezpieczeniem generalnym.

Cesja (cession): Przelew wirzytelności, umowa na podstawie której dotychczasowy wierzyciel przenosi swoja wierzytelność na osobę trzecią. Przelew wierzytelności nie wymaga udziału, ani zgody dłużnika. Dłużnik jednakże powinien być o przelewie wierzytelności powiadomiony. Cesja w ubezpieczeniach, np. przekazanie odszkodowania przysługującego ubezpieczającemu na rzecz banku, który udzielił kredytu ubezpieczającego, np. pod zastaw ubezpieczonego mienia. W umowie reasekuracji – odstąpienie (cedowanie) przez zakład ubezpieczeń ryzyka reasekuratorowi – cesja reasekurcyjna.

Cesjonariusz (assignee): Osoba trzecia nabywająca prawa wierzyciela na mocy umowy zawartej ze zbywcą wierzytelności (cedenem).W umowie tej reasekuracji – zakład ubezpieczeń przyjmujący ryzyko do reasekuracji.

Cofnięcie zezwolenia (withdraw a licence): Decyzja organu państowego podjęta z urzędu w ramach sprawowanego nadzoru ubezpieczeniowego – w przypadkach określonych ustawą. Cofnięcie zezwolenia może dotyczyć dalszego prowadzenia działalności przez ubezpieczyciela w zakresie jednej lub kilku grup ubezpieczeń, a w konsekwencji może prowadzić do likwidacji ubezpieczyciela.

Częstość wypadków ubezpieczeniowych (loss frquency): Wielkość matematyczna stanowiąca element szkodowości sum ubezpieczenia, wyrażająca stosunek liczby wypadków do liczby ubezpieczonych obiektów.

Deficyt (deficit): Ogólnie, przewaga rozchodów nad przychodami. W ujęciu finansowym, deficyt w działalności gospodarczej występuje wtedy, gdy wydatki podmiotu gospodarczego przewyższają jego przychody ze sprzedaży.Deficyt w działalności ubezpieczeniowej może wystąpić w grupie lub rodzaju prowadzonych ubezpieczeń, albo w całokształcie działalności w określonym czasie, np. roku obrachunkowego. Dotyczy to takiej sytuacji, gdy suma wypłaconych odszkodowań i inne poniesione koszty (rozchody), przewyższą kwoty zebranych składek i innych przychodów. Powodem postania deficytu w ubezpieczeniach może być, np. zła ocena ryzyka przyjmowanego do ubezpieczenia i wadliwie ustalony poziom składek, albo też wyższa niż przewidywano szkodliwość itp.

Deklaracja (declaration): Oświadczenie osoby zainteresowanej ubezpieczeniem, złożone na specjalnym formularzu opracowanym przez ubezpieczyciela, wyrażające zgodę na przystąpienie do grupowego ubezpieczenia, np. rodzinnego na życie lub do grupowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliych wypadków, prowadzonego w zakładzie pracy.W deklaracji wyrażona zostaje także zgoda na potrącanie przez pracodawcę składek ubezpieczeniowych z należnego ubezpieczenia za pracę.W innych rodzajach ubezpieczeń, deklaracja może polegać na złożeniu podpisu przez osobę zainteresowaną, np. na wykazie zbiorowym.

Depozyt (deposit): Złożenie przez dłużnika przedmiotu świadczania, np. określonej sumy pieniężnej do sądu, skutkujące jego zwolnienie ze zobowiązania wobec wierzyciela.W ubezpieczeniach – przekazanie przez ubezpieczyciela do depozytu sądowego kwoty odszkodowania należnego z umowy ubezpieczenia, np. z powodu nieustalenia miejsca pobytu osoby uprawnionej do odboiru odszkodowania lub z uwagi na konieczność przeprowadzenia postępowania spadkowego.

Dodatek (endorsement)

W umowie ubezpieczenia, dokument stanowiący integralną część, sporządzony w okresie trwania umowy, z inicjatywy jednej ze stron tej umowy, a odnoszący się do istotnych okoliczności wpływających na zakres ochrony, na wysokość składek lub na zmianę obowiązków stron umowy.

Dokument ubezpieczeniowy (insurance policy): Pisemne potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia, wystawione przez ubezpieczyciela.Kodeks cywilny (art. 809 § 1)postanawia, że „umowa ubezpieczenia powinna być stwierdzona przez zakład ubezpieczeń polisą, legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumentem ubezpieczenia”. W praktyce ubezpieczeń ładunków występują również: certyfikat ubezpieczeniowy oraz nota pokrycia.

Dożywotnie ubezpieczenie na wypadek śmierci (whole life assurance): Jednostkowe długoterminowe ubezpieczenie osobowe, zapewniające w razie śmierci osoby ubezpieczonej, wypłatę świadczenia w wysokości określonej sumą ubezpieczenia.Zawarcie umowy ubezpieczenia następuje na wniosek osoby zainteresowanej i może być poprzedzone badaniem lekarskim.Okres ubezpieczenia, jeżeli nie umówiono się inaczej, rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu umowy ubezpieczenia, nie wcześniej jednak jak po zapłaceniu jednorazowej składki albo przy okresowym opłaceniu składek – pierwszej składki i trwa do chwili śmierci osoby ubezpieczonej.Ubezpieczony może wskazać osobę lub osoby uprawnione do otrzymania sumy ubezpieczenia na wypadek jego śmierci.Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia może nastąpić w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Dyspasza (claims adjusment): Dokument rozliczenia awrii wspólnej, sporządzony przez dyspaszera. Rozliczenie obejmuje ustalenie faktu awarii wspólnej i zestawienie jej kosztów, oszacowanie wartości statku, ładunku i frachtu oraz obciążenie kosztami awarii wszystkich uczestników przedsięwzięcia morskiego, proporcjonalnie do wartości zaangażoanych przez nich w tym przedsięwzięciu.

Dyspaszer (average adjustment): Wyznaczony przez zainteresowane strony albo przez sąd lub inne uprawnione organy, rzeczoznawca celu rozliczenia awarii wspólnej.

Dywidenda (dividend): Część zysku spółki akcyjnej za dany rok obrachunkowy, przeznaczona przez walne zgromadzenie do podziału między akcjonariuszy, w stosunku do posiadanych przez nich akcji.

Dział ubezpieczeń (class of insurance): 1) Ustawowo rozdzielone rodzaje ubezpieczeń: dział I – ubezpieczenia na życie oraz dział II – pozostałe ubezpieczenia majątkowe i osobowe, w zakresie których nie jest możliwe jednoczesne prowadzenie działalności przez tego samego ubezpieczyciela.
2) Komórka wewnętrzna (dział, wydział, biuro) w strukturze organizacyjnej ubezpieczyciela zajmująca się obsługą zbliżonych tematycznie rodzajów ubezpieczeń, np. dział ubezpieczeń ogniowych, dział ubezpieczeń komunikacyjnych itp.

Działalność ubezpieczeniowa (insurance activities): W ubezpieczeniach gospodarczych (majątkowych i osobowych), prowadzenie działalności, polegającej na świadczeniu ochrony ubezpieczeniowej osób i mienia poprzez przejmowanie i obsługę ryzyka, zawieranie umów ubezpieczenia oraz wypłacanie odszkodowań/świadczeń w przypadkach zaistnienia szkód. Działalność ubezpieczeniowa z uwagi na wielkość i różnorodność występujących zdarzeń losowych i ich skutki finansowe, mają szerokie możliwości oddziaływania na działalność gospodarczą, sfery życia społecznego i na sytuację życiową poszczególnych osób.Podstawę finansową działalności stanowi specjalny fundusz ubezpieczeniowy, tworzony ze składek podmiotów ubezpieczających, przeznaczony na odszkodowania i świadczenia. Początków działalności ubezpieczeniowej można upatrywać w odległych wiekach, gdy tworzono wspólnoty dla niesienia wzajemnej pomocy osobom poszkodowanym, zwłaszcza przez żywioły przyrody. W wiekach średnich pojawiły się pierwsze stowarzyszenia zainteresowane współnym ponoszeniem skutków strat w żegludze morskiej. W XV w. powstawały w Niemczech i w Anglii kompanie asekuracyjne, tworząc podstawy przyszłych organizacjii ubezpieczeniowych.

Ekspertyza (survey): Najczęściej badanie lekarskie, kryminalistyczne, prawne i techniczne, przeprowadzone właściwymi dla przedmiotu badania metodami naukowymi, mające na celu wyjaśnienie i ustalenie przyczyn, okoliczności i stanu faktycznego, okreslonego zjawiska lub wydarzenia.Ekspertyza może dotyczyć także zamierzonych działań o szczególnym charakterze oraz przewidywanych następstw działania.W ubezpieczeniach ekspertyza może dotyczyć w szczególności ustaleń w zakresie przyczyn powstania szkód, np. wskutek pożaru, wybuchu w zakładzie produkcyjnym, w ciągu technologicznym, albo też działania i skuteczności urządzeń i systemów alarmowych czy zabezpieczających.Wyniki ekspertyzy w tych przypadkach mogą stanowić podstawę przyjęcia lub ustalenia zakresu odpowiedzialności ubezpieczeniowej.

Ekspiracja (expiration): Ustanie, wygaśnięcie odpowiedzialności ubezpieczyciela. Najczęściej termin ekspiracji określa polisa ubezpieczeniowa albo inny dokument zawarcia umowy ubezpieczenia. Koniec odpowiedzialności ubezpieczyciela może też nastąpić wskutek odstąpienia od umowy ubezpieczenia albo jej wypowiedzenia, całkowitego zniszczenia przedmiotu ubezpieczenia, śmierci osoby ubezpieczonej, wyczerpania sumy ubezpieczenia, przejścia własności rzeczy ruchomej na inną osobę.

Emeryt (pensioner): Osoba objęta ubezpieczeniem społecznym, która nabyła – stosownie do obowiązujących przepisów – prawo do emerytury, zaprzestała pracy i korzysta z ustalonych świadczeń.

Emerytura (pension): Świadczenie z ubezpieczenia społecznego, którego celem jest zapewnienie pracownikowi środków utrzymania na wypadek zaprzestania pracy, spowodowanej biologiczną utratą sił, w związku ze starzeniem się organizmu (tj. na wypadek starości).

Formularz wniosku (proposal form): Opracowany i dostarczony przez ubezpieczyciela druk, zawierający odpowiednie miejsca na podanie niezbędnych danych dla zawarcia umowy ubezpieczenia oraz pytania i informacje charakteryzujące przedmiot i zakres wnioskowanej ochrony ubezpieczeniowej.

Franszyza (franchise): Część szkody, za którą ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności. Franszyza integralna (zwana także względną lub warunkową) określa kwotowo lub procentowo szkodę, do wysokości której ubezpieczyciel nie odpowiada. Powyżej określonej kwoty lub procentu szkoda jest pokrywana w całości. Franszyza redukcyjna (bezwzględna, bezwarunkowa) każdorazowo obniża wysokość odszkodowania o określoną kwotę albo o określony procent szkody. Stosowana głównie w ubezpieczeniach transportowych ma na celu wyłączenie spod ochrony tzw. ryzyk nielosowych np. niedokładność pomiarów za- i wyładunkowych itp.

Fundusz emerytalny (pension fund): W polskim systemie prawnym obecnie samodzielnie nie występuje;jego zadania pełni fundusz ubezpieczeń społecznych, administrowany przez Zakład Ubezpieczeń społecznych (ZUS). Fundusz Ubezpieczeń Społecznych obejmuje szerszy zakres, gdyż przeznaczony jest na wypłaty powszechnych gwarantowanych przez państwo świadczeń emerytalnych, rentowych oraz świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa.Tworzony jest ze składek opłacanych przez pracodawców oraz przez osoby wykonujące pracę na własny rachunek. Niedobory funduszu wyrównywane są dotacją okresloną w corocznej ustawie budżetowej.

Fundusz gwarancyjny (guarantee fund): Ogół własnych srodków finansowych ubezpieczyciela, zabezpieczających bieżącą płynność finansową zdolnośc do regulowania należności panstwowych, realizację przyszłych zobowiązań z tytułu zawartych umów ubezpieczenia oraz jego wypłacalność w zakresie całokształtu prowadzonej działalności ubezpieczeniowej.

Fundusz Ochrony Ubezpieczonych (The Insured Persons Protection Fund): Fundusz powołany przez Ministra Finansów w porozumieniu z Izbą Ubezpieczeń na podstawie delegacji ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Zadaniem Funduszu jest zaspokojenie roszczeń osób ubezpieczonych w przypadku niewypłacalności ubezpieczyciela, z którym uprzednio zawarte zostały umowy ubezpieczenia.Fundusz działa w oparciu o środki finansowe, przekazywane przez wszystkich ubezpieczycieli.

Fundusz organizacyjny (organisational fund): Obligatoryjne środki specjalne przeznaczone na utworzenie administracji ubezpieczyciela oraz zorganizowanie sieci przedstawicielstw; ubezpieczyciel obowiązany jest udowodnić, że dysponuje tymi środkami w momencie ubiegania się o wydanie przez organ nadzoru ubezpieczeniowego zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej.

Fundusz prewencyjny (provident fund): Wydzielone środki finansowe ubezpieczyciela przeznaczone na wspieranie lub realizację przedsięwzięć albo określonych zadań zapobiegających powstawaniu niekorzystnych zdarzeń losowych, ograniczających ich częstość i intensywność oraz ekonomiczne skutki.Tworzenie funduszu prewencyjnego może przewidywać statut ubezpieczyciela albo uchwała walnego zgromadzenia. Stosowanie do obowiązującego prawa w Polsce, fundusz tworzy się jedynie w formie odpisów z czystego zysku albo z nadwyżki bilansowej. Wydatki poniesione przez ubezpieczyciela na cele prewencyjne zalicza się do kosztów działalności ubezpieczeniowej, ale nie są one kosztami uzyskania przychodu. w projektowanej nowelizacji ustawy o działalności ubezpieczeniowej, rozważana jest możliwośc innego rozwiązania tego zagadnienia.

Fundusz rezerwowy (reserve fund): Specjalnie wydzielone środki finansowe, przeznaczone na pokrecie strat bilansowych, gwarantujące stałą i niezawodną wypłacalność ubezpieczyciela; fundusz rezerwowy tworzy się z zysku netto.

Fundusz statutowy (legal reserve): Ogólnie, pienięna wartość majątku przedsiębiorstwa stanowiąca jego własność. Fundusz statutowy obejmuje wartość netto środków trwałych i wartości niematerialnych oraz prawnych, a także określone wartości środków obrotowych.

Fundusz ubezpieczeniowy (insurance found): 1) Wydzielone środki finansowe przeznaczone na kompensację szkód. W zależności od metod organizacji gromadzenia i rozdziału, fundusz ubezpieczeniowy może występować w formie: samoubezpieczenia, scentralizowanej lub ubezpieczenia w wyspecjalizowanej instytucji ubezpieczeniowej.2) Według ustawy o działalności ubezpieczeniowej, fundusz ubezpieczeniowy to rezerwy techniczno- ubezpieczeniowe, które tworzy ubezpieczyciel.

Fundusze specjalne (specialreserve): Fundusze tworzone przez ubezpieczyciela, w postaci ściśle wydzielonych kwot środków finansowych, przeznaczane na pokrycie wydatków o charakterze celowym, np. na działalność prewencyjną, rezerwę na koszty organizacyjne, rezerwę na dywidędę itp. Wielkość funduszy specjalnych stosownie do przepisów statutu uchwala walne zgromadzenie, dokonując podziału zysku lub podziału nadwyżki bilansowej.

Fundusze specjalne (specialreserve): Fundusze tworzone przez ubezpieczyciela, w postaci ściśle wydzielonych kwot środków finansowych, przeznaczane na pokrycie wydatków o charakterze celowym, np. na działalność prewencyjną, rezerwę na koszty organizacyjne, rezerwę na dywidędę itp. Wielkość funduszy specjalnych stosownie do przepisów statutu uchwala walne zgromadzenie, dokonując podziału zysku lub podziału nadwyżki bilansowej.

Grupa ubezpieczeń (group of insurance): Wynikający z ustawowej klasyfikacji podział ubezpieczeń według ryzyk i rodzajów;przy ubieganiu się o zezwolenie na prowadzenie ubezpieczeń w danej grupie, przepisy przewidują obowiązek posiadania przez ubezpieczyciela minimalnego kapitału gwarancyjnego w określonej wysokości.

Grupowe ubezpieczenie (group insurance): Ubezpieczenie osobowe, np. następstw nieszczęśliwych wypadków, w którym jedną umową ubezpieczenia objęta jest grupa osób za opłata równych dla każdej osoby składek, na równą sumę ubezpieczenia bez wyjątku na wiek, wykonywane czynności i stan zdrowia. Ubezpieczającym jest zakład pracy (pracodawca), na niego też wystawiona jest polisa ubezpieczeniowa. Pracodawca z upoważnienia pracowników, na podstawie podpisanych przez nich deklaracji zgody, potrąca co miesiąc z należnych wynagrodzeń ustaloną przez ubezpieczyciela składkę i przekazuje na konto ubezpieczyciela.W odróżnieniu od ubezpieczenia grupowego, ubezpieczenie zbiorowe może dotyczyc zarówno osób jak i mienia, przy czym w odniesieniu do osób – może być ubezpieczeniem imiennym lub bezimiennym, zawartym w imieniu i na koszt ubezpieczającego albo na koszt ubezpieczonych. W ubezpieczeniu zbiorowym nie wymaga sie specjalnej deklaracji zgody.

Gwarancja bezposrednia (direct gwarantee): Gwarancja, którą Towarzystwo Ubezpieczenia Kredytów zobowiązuje się bezpośrednio w stosunku do banku honorować nie zapłacone weksle lub promesy, które dany bank dyskontował dla danego klienta. Bank odstępuje tu od swego prawa regresu na klienta do sumy, na którą obowiązuje bezpośrednia gwarancja i przeniósł to prawo na Towarzystwo. Towarzystwo Ubezpieczeniowe płaci także w przypadku, gdy nie zapłacenie przez dłużnika spowodowane zostało niewykonaniem świadczenia przez klienta. Gwarancja bezpośrednia może być udzielana wyłącznie bankowi, gdy podległa transakcja eksportowa ubezpieczona jest przez Towarzystwo. Rozwiąznaie takie występuje np. w Holandii.

Hipoteczne ubezpieczenie interesów (insurance of mortgage property): Zawarte przez posiadacza hipoteki ubezpieczenie, które ma na celu ubezpieczenie interesu hipotecznego w postaci zastawu hipotecznego od ryzyka zmniejszonego odszkodowania przy odzysku. Umowa ubezpieczeniowa wymienia od jakich szkód udziela się ubezpieczenia, jak również maksymalną kwotę, do której ubezpieczono.

Hipoteka (mortgage): Prawo rzeczowe ograniczone, które obciąża nieruchomość w celu zabezpieczenia wierzytelności. Hipoteka może być wyrażona jedynie w oznaczonej sumie pieniężnej.

Honorarium (fee): Wynagrodzenie ustalone zwłaszcza umową o dzieło, wykonywaną przez osoby z kręgu wolnych zawodów, np. adwokata, autora, lekarza, twórcę itp.

Huragan (hurricane): Określenie ryzyka dla celów ubezpieczeniowych w postaci silnego działania wiatru.W obowiązkowym ubezpieczeniu budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych, za szkody spowodowane przez huragan – „uważa się szkody powstałe w wyniku działania wiatru o prędkości nie mniejszej niż 24,5 m/sek, którego działanie wyrządza masowe szkody; pojedyńcze szkody uważa się za spowodowane przez huragan, jeżeli w najbliższym sąsiedztwie stwierdzono działanie huraganu”, – §7 ust.3 pkt 2 rozporz. M.Fin. z 21.12.1990r (Dz.U.Nr 92, poz.546).

Inkasowanie składek (collection of premiums): Pobieranie składek lub kolejnych rat składek ubezpieczeniowych od osób, które zawarły umowy ubezpieczenia oraz wystawienie odpowiednich dla tej czynności dokumentów (kwitów, potwierdzeń wpłat) przez osoby posiadające uprawnienia i pełnomocnictwo ubezpieczyciela.

Inwalida (disabled person): Osoba częściowo lub całkowicie niezdolna do wykonywania zatrudnienia z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu.

Inwalidztwo (disablement): Pojęcie techniczno- prawne z zakresu ubezpieczeń społecznych, które oznacza sytuację życiową, w jakiej znalazł się pracownik ze wzgędu na stan jego zdrowia wskutek naruszenia sprawności organizmu, powodującego długotrwałą lub stałą niemożność wykonywania zatrudnienia, utrzymywania się z własnej pracy.W literaturze przedmiotu zwraca sie uwagę, że na pojęcie inwalidztwa składają się łącznie dwa elementy: biologiczny, który wynika ze stanu zdrowia oraz ekonomiczny, wpływający na zdolność do zarobkowania. Stwierdzenie inwalidztwa następuje w wyniku oceny lekarskiej, czy i w jakim stopniu stan zdrowia (kryterium biologiczne) wpływa na zdolność i w jakim zakresie do wykonania zatrudnienia (kryterium ekoniomiczne).

Izba ubezpieczeń (Chamber of Insurance): Dobrowolne zrzeszenie ubezpieczycieli, prowadzących działalność ubezpieczeniową w Polsce na podstawie – zwolnienia organu państwowego nadzoru ubezpieczeniowego;Do zadań Izby Ubezpieczeń należy m.in. reprezentowanie interesów gospodarczych członków Izby, ochrona tych interesów, opiniowanie aktów prawnych z zakresu ubezpieczeń itp.Izba posiada osobowość prawną, organem statutowym jest zarząd wybierany przez członków Izby. Działalność Izby finansowana jest przez ubezpieczycieli – członków Izby.

Jednorazowa składka (single premium): Skłądka z tytułu umowy ubezpieczenia ustalona jednorazowo i opłacana w całości, niezmienna przez cały okres ubezpieczenia.

Jednostka pieniężna (monetary unit): Jednostka przeliczeniowa, w której podaje się wartości wyrażone w pieniądzach. Historia jednostki pieniężnej sięga połowy XIII wieku, gdy to we Florencji bito Florini d’oro (złote kwiaty), określane jako Florentyny, a później floreny.

Jednostka walutowa (rozrachunkowa) (currency uit): Jednostka odnosząca się do wartości, w której wyrażane są sumy, np. jednostka pieniężna czy jednostka standardowego pakietu walutowego.

Jednostkowe ubezpieczenie (accident insurance): Najczęściej, określenie odnoszące się do ubezpieczenia na życie albo ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków jednej osoby.Także, ubezpieczenie majątkowe jednego przedmiotu lub kompleksu przedmiotów, stanowiących całość. Zawarcie umów takich ubezpieczeń, ubezpieczyciel potwierdza „polisą jednostkową”.

Kapitał akcyjny (share capital): Podstawowy kapitał spółki akcyjnej zebrany w wysokości określonej statutem, nie mniejszej jednak niż przewidują przepisy prawa o tworzeniu spółek, podzielony na równe części (akcje), każda o jednakowej wartości nominalnej.Zwiększenie kapitału akcyjnego może nastąpić jedynie uchwałą walnego zgromadzenia w drodze emisji nowych akcji lub wydania odpowiednich zaświadczeń tymczasowych.W działalności ubezpieczeniowej prowadzonej w formie spółki akcyjnej, kapitał akcyjny spełnia podstawowe zadania gwarancyjne i zaliczany jest w pierwszej kolejności do finansowych środków własnych spółki. Stąd minimalna wysokość kapitału akcyjnego już w momencie tworzenia spółki ubezpieczeniowej, stosownie do obowiązujących przepisów określana jest w zależności od przedmiotowego zakresu działania w poszczególnych grupach ubezpieczeń na znacznie wyższym poziomie niż przewidują to wymogi kodeksu handlowego przy powstaniu innych spółek akcyjnych.

Kapitał gwarancyjny (guarantee capiral): Środki własne ubezpieczyciela, obejmujące kapitały ustawowe – kapitał akcyjny i zapasowy (w spółce akcyjnej) albo kapitał zakładowy i rezerwowy (w towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych), fundusze i rezerwy nie przeznaczone na pokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań wynikających z działalności ubezpieczeniowej oraz zysk (nadwyżka bilansowa) netto.Minimalna wysokość kapitału gwarancyjnego przy podejmowaniu działlności ubezpieczeniowej uzależniona jest od firmy prawnej – spółka akcyjna albo towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych oraz od działu i od grupy ubezpieczeń.W miarę rozwoju działalności ubezpieczeniowej, wyrażającym się wzrostem wartości pozyskiwanych składek ubezpieczenoiwych i wzrostem wypłacanych odszkodowań, wzrastać muszą środki własne ubezpieczyciela, gdyż rośnie wymagany przepisami prawa margines wypłacalności i wymagalny kapitał gwarancyjny.Podstawowym celem gromadzenia i zwiększenia kapitału gwarancyjnego jest zapewnienie stałej wypłacalności ubezpieczyciela.

Kapitał rezerwowy (reserve capital): Kapitał tworzony obligatoryjnie w towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych, przeznaczony na pokrycie strat z działalności ubezpieczeniowej. Kapitał rezerwowy tworzy się z nadwyżki bilansowej netto.

Kapitał zakładowy (inicial capital, guarantee capital): Podstawowy kapitał towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, utworzony z udziałów członków towarzystwa w wysokości określonej ststutem. Kapitał zakładowy zalicza się do gwarancyjnych środków własnych towarzystwa.

Kapitał zapasowy (reserve capital): Kapitał ustawowy przeznaczony na pokrycie ewentualnych strat bilansowych z działalności ubezpieczeniowej prowadzonej przez ubezpieczyciela w formie spółki akcyjnej.Kapitał zapasowy tworzony jest z odpisów z zysku w wysokości uchwalonej przez walne zgromadzenie, może być zwiększany także z różnicy wynikającej ze sprzedaży własnych akcji powyżej ich wartości nominalnej (agio).

Karencja (grace period): Ustalony w ogólnych warunkach dla niektórych ubezpieczeń, albo dla niektórych ryzyk – okres wyczekiwania, w którym mimo zawarcia umowy ubezpieczenia i opłacenia przez ubezpieczającego składki, ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za powstałe szkody.Okres odpowiedzialności ubezpieczyciela rozpoczyna się z upływem karencji.

Kaucja (guarantee): W prawie cywilnym, środek prawny dla zabezpieczenia roszczeń w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Kaucja może polegać na przekazaniu określonej kwoty pieniężnej, ustanowieniu zastawu, poręczeniu itp.W ubezpieczeniach wpłacenie kaucji jako zabezpieczenie przyszłych zobowiązań, przewiduje ustawa o działalności ubezpieczeniowej w odniesieniu do ubezpieczycieli zagranicznych, ubiegających się o zezwolenie na prowadzenie działalności w Polsce.

Klasyfikacja niebezpieczeństw (classification of risks): Zestawienie statystyczne ryzyk sporządzone według określonych kryteriów i w różnych przekrojach, na podstawie zaistniałych zdarzeń, stanowiące podstawę analizy i wniosków dla kalkulacji stawek ubezpieczeniowych.

Klauzula (clause): Ogólnie, zastrzeżenie ograniczające lub rozszerzające skutki prawne czynności prawnej lub aktu administracyjnego.W ubezpieczeniach, klauzula zamieszczona w umowie ubezpieczenia, może – z uwagi na szczególny charakter ryzyka lub okaliczności – dotyczyć odmiennego niż w ogólnych warunkach ubezpieczenia, uregulowań odpowiedzialności ubezpieczyciela, zwiększonych wymogów bezpiezeństwa, składki ubezpieczeniowej (klauzula taryfowa), postępowania w przypadku powstania szkody.

Klęski żywiołowe (against natural): Wszelkiego rodzaju zdarzenia losowe spowodowane przede wszystkim niszczycielskimi siłami przyrody, wystepujące na znacznym terenie, zagrażające bezpieczeństwu życia lub mienia większej ilości osób.

Koasekuracja (co-insurance): Ubezpieczenie jednego ryzyka u wielu ubezpieczycieli, którzy świadomie i celowo uczstniczą jako strona w umowie tego ubezpieczenia.Każdy ze współubezpieczycieli jest znany ubezpieczającemu i ujawniony w dokumentach ubezpieczenia.Z uwagi na sposób rozliczania się z umowy występuje:1) koasekuracja zewnętrzna – każdy ubezpieczyciel przyjmuje część ryzyka i za tę część odpowiada wobec ubezpieczającego,2) koasekuracja wewnętrzna – jeden ubezpieczyciel prowadzący prowadzący odpowiada za załe ryzyko wobec ubezpieczającego, a pozostali ubezpieczyciele – na podstawie umowy – odpowiadają wobec ubezpieczyciela prowadzącego.

Koasekurator (co- insurer): Współubezpieczyciel świadomie i celowo uczestniczy jako strona w umowie ubezpieczenia jednego ryzyka u wielu ubezpieczycieli.Ubezpieczyciel prowadzący zwany jest leaderem. Ubezpieczający może rozliczyć się z umowy bezpośrednio z każdym koasekurantem oddzielnie bądź rozlicza się tylko z leaderem, co nie zmienia zasady bezpośredniej odpowiedzialności każdego reasekuranta wobec ubezpieczającego.

Kodeks postępowania administracyjnego (Code of Administration Procedure): Ustawa, która reguluje zasady postępowania w indywidualnych sprawach z zakresu administracji państwowej. W prawie polskim przepisy kpa stosuje się, między innymi do decyzji podejmowanych przez organ zadzoru ubezpieczeniowego w stosunku do ubezpieczycieli w sprawach określonych ustawą o działalności ubezpieczeniowej.

Kombinowane ubezpieczenie (comprehensive insurance): Rodzaj ubezpieczenia, obejmującego jedną umową ubezpieczenia i jedną polisą odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkody powstałe w skutek różnych, odmiennych od siebie ryzyk np. ogień, kradzież, odpowiedzialność cywilna.

Komisarz awaryjny (average surveyor): Osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie umowy, porozumienia, pełnomocnictwa lub doraźnego zlecenia zastępuje ubezpieczyciela na terenie innego państwa w przypadkach powstania szkód lub awarii objętych ochroną ubezpieczeniową

Kompensacja szkody (campensation for lass or domage): Wyrównanie materialnych skutków zdarzeń losowych; istota działalności ubezpieczeniowej, wyrażająca się w wypłaceniu odszkodowań, umorzliwiających naprawę lub odtworzenie uszkodzonych lub zniszczonych w wyniku zdarzeń losowych przedmiotów/obiektów majątkowych, a w ubezpieczeniach osobowych – w wypłacaniu swiadczeń, które pozwalają łagodzić skutki i zaspokoić potrzeby wywołane zdarzeniami.

Koncesja (concession): Upoważnienie do wkonywania jakiejś działalności gospodarczej, wydane przez władze administracyjne osobie fizycznej lub prawnej.

Kontrola (ewidencja) (registor): Urządzenie kancelaryjne w formie zbroszurowanej, w formie kartoteki lub w formie automatycznych nośników informacji, służące do uporządkowanego ewidencjonowania różnych zaszłości. W ubezpieczeniach – ewidencja wpływających wniosków o ubezpieczenie, odnotowywania zgłoszonych szkód i wypłaconych odszkodowań, ewidencjonowania wydawanych druków polis itp.

Kontrola wniosku (examination of proposal): „Badanie wniosku”- rozszerzone ewentualnie o stwierdzenie zgodności podanych we wniosku cech identyfikacyjnych i stanu z okazanym, udostępnionym przedmiotem ubezpieczenia, np. obiektem, samochodem itp.

Koszty (expenses): W ogólnym znaczeniu za „…koszty jednostki gospodarczej można określić wyrażone w pieniądzu zużycie rzeczowych składników majątku i usług obcych, wynagrodzenia za pracę i nakłady często pieniężne (niektóre podatki, opłaty, składki ubezpieczeniowe itp.)związane z normalną działalnością tej jednostki „

Kumulacja ryzyk (accumulation of risk): Połączenie kilku ryzyk – w znaczeniu przedmiotów, oddzielenie ubezpieczonych, którym zagraża prawdopodobieństwo zniszczenia lub uszkodzenia wskutek zaistnienia tego samego zdarzenia losowego.O kumulacji ryzyk można mówić także w tym znaczeniu, gdy przedmiotowi ubezpieczenia, np. towarom złożonym w magazynie zagrażają jednocześnie różne ryzyka (niebezpieczeństwa) – ogień, powódź, kradzież itp.

Kurator (guardian): Ogólnie, osoba ustanowiona przez sąd dla reprezentowania interesów strony albo dla pełnienia dozoru (opieki) nad wskazaną osobą.W ubezpieczeniach – osoba reprezentująca interesy osób ubezpieczonych na życie, powoływana przez sąd w przypadku prowadzenia postepowania upadłościowego ubezpieczyciela.Kurator uprawniony jest do dokonywania wszystkich czynności niezbędnych do zaspokojenia roszczeń osób ubezpieczonych oraz do zawarcia umowy z innym ubezpieczycielem o przeniesienie ubezpieczeń.

Kwota wykupu (surrender value): Obliczona, odpowiednio do sumy wpłaconych składek z tytułu długoterminowej umowy ubezpieczenia na życie – kwota, jaką zwraca ubezpieczyciel ubezpieczonemu, jeżeli odstępuje on od umowy po opłaceniu składek co najmniej przez okres przewidziany w ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Likwidacja szkody (claim settlement): Ogół czynności podejmowanych przez ubezpieczyciela w celu ustalenia zasadności zgłoszonych roszczeń, w związku z powstaniem wypadku ubezpieczeniowego, określenia jego rozmiarów i wysokości szkody oraz obliczenia należnego odszkodowania z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia.

Likwidacja ubezpieczyciela (liquidation): Przewidziane prawem czynności, podejmowane w związku z powstałymi okolicznościami lub przeczyną, zmierzające do zaprzestania działalności ubezpieczeniowej. Likwidacja może być dobrowolna – z inicjatywy ubezpieczyciela, albo przymusowa, zarządzona przez organ nadzoru ubezpieczeniowego.W razie ogłoszenia likwidacji, ubezpieczyciel nie może zawierać nowych umów ubezpieczenia, nie może przedłużać zawartych umów, nie może także podwyższać sum ubezpieczenia.

Lokata kapitału (investment): Inwestycja finansowa polegająca na ulokowaniu czasowo wolnych środków pieniężnych w papierach wartościowych , na oprocentowanych rachunkach oszczędnościowych, rachunkach terminowych w bankach lub instytucjach finansowych, która ma przynieść w przyszłości oczekiwane dochody.

Lokaty (ubezpieczyciela) (investments): Stosownie do obowiązujących w Polsce przepisów, ubezpieczyciel uwzględniając rodzaj i strukturę prowadzonych przez siebie ubezpieczeń oraz aby osiągnąć bezpieczeństwo i rentowność możę lokować swoje środki finansowe wyłącznie:1) w papierach wartościowych emitowanych lub gwarantowanych przez państwo, w wekslach bądź depozytach bankowych oraz w pożyczkach udzielanych państwu bądź gwarantowanych przez państwo,2) w obligacjach przedsiębiorstw krajowych,3) w pożyczkach hipotecznych,4) w nieruchomościach, wyłączając nieruchomości rolne,5) w określonych warunkach, w akcjach notowanych i nie notowanych na giełdzie,6) w terminowych wkładach pieniężnych w bankach,7) w pożyczkach pod zastaw własnych umów ubezpieczenia na życie.

Majątek (fortune): W znaczeniu prawnym – ogół praw przysługujących danej osobie fizycznej lub prawnej, które można określić wartością pieniężną.

Makler/ broker ubezpieczeniowy (insurance broker): Niezależny pośrednik, który podejmuje się w imieniu i na zlecenie ubezpieczającego zawarcia umowy ubezpieczenia; makler może także podejmować się pełnienioa roli rzecznika ubepieczającego w przypadku zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego. W Polsce, działalność maklerską wykonywać mogą osoby fizyczne oraz osoby prawne, spełniające warunki określone przepisami prawa i po uzyskaniu zezwolenia państwowego organu nadzoru ubezpieczeniowego.

Maksymalna szkoda (maximum loss): Określenie wartości ewentualnej szkody, wynikające z oceny ryzyka obejmowanego ubezpieczeniem, istotne dla ustalenia wysokości składek ubezpieczeniowych oraz potrzeb i zakresu reasekuracji.Wielkość tę można określić na podstawie danych statystycznych według wskaźników prawdopodobieństwa.

Malus (penalty for bad loss experirnce): W systemie taryf niektórych ubezpieczeń, np. ubezpieczeń komunikacyjnych, element korygujący wysokość składki na następny okres ubezpieczenia w odniesieniu do konkretnego ubezpieczającego w przypadkach dotychczasowego „szkodowego” przebiegu ubezpieczenia.”Malus” powoduje utratę lub obniżenie nie uzyskanych uprzednio uprawnień do obniżek w składce albo powoduje zwiększenie podstawowej stawki taryfowej.

Margines wypłacalności (morgin of solvency): Określona przepisami prawa wielkość środków własnych ubezpieczyciela, która nie może być niższa niż minimalna wysokość kapitału gwarancyjnego.

Matematyka ubezpieczeniowa (actuarial mathematics): Określenie dla ogółu metod matematycznych, głównie z rachunku prawdopodobieństwa i statystyki, stosowanych do rozwiązywania problemów technicznych w ubezpieczeniach, np. oceny ryzyka, obliczania taryf składek, rezerw techniczno – ubezpieczeniowych, kapitałów gwarancyjnych, marginesu wypłacalności, potrzeb i zakresu reasekuracji itp.

Miejsce ubezpieczenia (insurance location): Miejsce, z którym umowa ubezpieczenia wiąże odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkody powstałe wskutek określonych zdarzeń:1 najczęściej adres, pod którym znajduje sięubezpieczona nieruchomość, obiekt lub przedmiot;2) określony obszar geograficzny, na który rozciąga się ochrona ubezpieczeniowa, np. obszar kraju lub zagranica, albo też określone państwo, np. w ubezpieczeniu OC za szkody w ruchu pojazdów, ubezpieczenie kosztów leczenia itp.;3) miejsce związane z pobytem, uczestnictwem osoby lub wykonywanie czynności, np. zakład pracy, droga do pracy lub z pracy do domu, udział w imprezie na stadionie sportowym, pobyt na urlopie, udział w wyścigu lub w rajdzie itp.

Mienie ruchome (real estate): Ugruntowane tradycją i stosowane w praktyce, określenie przedmiotu ubezpieczenia w postaci mienia (poza nieruchomościami) objetego ubezpieczeniem od ognia i innych zdarzeń losowych w gospodarstwach rolnych, prowadzonym w Polsce w minionych latach w formie obowiązkowej /ustawowej. Obecnie ubezpieczenie to jest dobrowolnym.W skład mienia wchodzą: ziemiopłody, inwentarz martwy, ruchomości domowe oraz zwierzęta gospodarskie, ubezpieczane łęcznie na jedną sumę ubezpieczenia i za opłatą jednej składki, albo rozdzielenie w wybranych grupach mienia na odpowiednie sumy ubezpieczenia i za oddzielnymi składkami. W znaczeniu kodeksu cywilnego, określenie oznaczające przedmioty materialne (art.45) – rzeczy ruchome czyli ruchomości, mogą stanowić przedmiot umowy ubezpieczenia majątkowego.

Naczelny Sąd Administracyjny (Supreme Administration Court): Utworzony ustawą z dnia 31 stycznia 1980r. Naczelny Sąd Administracyjny orzeka w sprawach skarg na decyzje administracyjne, podjęte w trybie postępowania administracyjnego. NSA orzeka, między innymi w sprawach skarg ubezpieczycieli na decyzje organu nadzoru ubezpieczeniowego podjęte w zakresie ustalonym przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Nadubezpieczenie (over – insurance): Zawarcie umowy ubezpieczenia mienia na sumę ubezpieczenia przewyższającą wartość ubezpieczeniową czyli wartość rzeczywistą mienia.Nadubezpieczenie jest niekorzystne dla ubezpieczającego, ponieważ składka ubezpieczeniowa ustalana i opłacana jest od zawyżonej sumy ubezpieczenia. W przypadku powstania szkody całkowitej, odszkodowanie będzie równe wysokości szkody, a nie wysokości sumy ubezpieczenia.

Nadwyżka bilansowa (balance surplus): Według przepisów o zasadach rachunkowości ubepieczeniowej i sprawozdawczości finansowej ubezpieczycieli – dodatni wynik finansowy w towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych, wyrażający się nadwyżką przychodów nad poniesionymi wydatkami z tytułu prowadzonej działalności ubezpieczeniowej.

Nadzór ubezpieczeniowy (insurance control): Sprawowanie pieczy przez określony organ państwowy nad działalnością ubezpieczycieli (instytucji ubezpieczeniowych), w szczególności nad przestrzeganiem przez nich przepisów prawa oraz wykonywanie kontroli stanu majątkowego, posiadanych środków własnych i rezerw gwarancyjnych, zabezpieczających interesy osób ubezpieczonych.Nadzór ubezpieczeniowy może być sprawowany:1) w systemie publikacyjnym – obowiązek ubezpieczycieli ogłaszania przez nich sprawozdań i wyników finansowych;2) w systemie normatywnym (finansowym) – poprzez unormowanie zasad gospodarki finansowej i okresowe badanie (kontrolę) zgodności stanu faktycznego z uregulowaniami prawnymi;3) w systemie materialnym – bieżącej i ścisłej kontroli całokształtu działalności, w tym również merytorycznej obsługi ubezpieczeń.

Niebepieczeństwo (peril): Stan zagrożenia dla życia, zdrowia lub zdolności do pracy albo dla mieia lub innych praw majątkowych; niebezpieczeństwo, możliwość jego zaistnienia w pojęciu ubezpieczeniowym określa się jako „ryzyko”

Niedbalstwo (negligence): Jedna z form winy nieumyślnej; sprawca nie przewiduje skutku przestepstwa lub przestepności działania, choć może i powinien przewidzieć.

Niedoubezpieczenie (under – insurance): Zawarcie umowy ubezpieczenia mienia na sumę ubezpieczenia niższą od wartości ubezpieczeniowej – wartości rzeczywistej mienia.W razie powstania szkody, wysokość odszkodowania będzie niższa niż wartość rzeczywista szkody. Odszkodowanie bowiem w tym przypadku ustala się mnożąc wysokość szkody przez stosunek sumy ubezpieczenia do wartości ubezpieczenia.

Nieruchomość (real estate): Grunty (place), budynki i inne urządzenia trwale związane z gruntem.

Nieszczęśliwy wypadek (accident): 1) Zdarzenie działające z zewnątrz w sposób nagły na ubezpieczającego, w bezpośrednim nastepstwie którego ubezpieczony, niezależnie od swojej woli, doznał uszkodzeń ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł.2) W teorii ubezpieczeń – zdarzenie losowe wystepujące sporadycznie i w ograniczonym zasięgu lub dotykające swymi skutkami indywidualne podmioty lub przedmioty.

Niewypłacalność (ubezpieczyciela) (insolvency): Ogólny stan finansowy ubezpieczyciela, uniemożliwiający realizację bieżących i przyszłych zobowiązań z uwagi na brak płynnych środków finansowych lub niedostatecznej wielkości środków własnych. Przyczyną niewypłacaności może być: brak lub niedostateczna ocena ryzyk przyjmowanych do ubezpieczenia, wadliwa kalkulacja składek ubezpieczeniowych, niewystarczające rezerwy, nadmierna szkodowość, niewłaściwa polityka lokacyjna, brak reasekuracji itp.Trwała niewypłacalność stanowi podstawę ogłoszenia upadłości ubezpiecyciela.

Niezdolność do pracy (incapacity to work): Sytuacja powstała wskutek choroby, macierzyństwa, wypadku lub z innych okoliczności, która powoduje niemożność wykonywania pracy.Niezdolość do pracy rozpatrywana w aspekcie ubezpieczeń społecznych, w zależności od podmiotowego i przedmiotowego zakresu ochrony ubezpieczeniowej, może rodzić prawo do określonych świadczeń, np. zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego, renty inwalidzkiej. W zakresie ubezpieczeń gospodarczych niezdolności do pracy jako jeden ze skutków wypadku, może być rozpatrywana w ramach ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, albo w aspekcie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osoby odpowiedzialnej za powstałą szkodę. W pierwszym przypadku ogólne warunki ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków albo umowa ubezpieczenia może przewidywać, że ubezpieczyciel niezależnie od świadczenia podstawowego wypłaci zasiłek dzienny za każdy lub określoną liczbę dni niezdolności do pracy, spowodowanej nieszczęśliwym wypadkiem.Niezdolość do pracy osoby poszkodowanej może być podstawą jej roszczeń w stosunku do osoby odpowiedzialnej za powstałe szkody. Jeżeli osoba odpowiedzialna za powstałe szkody zawarła uprzednio umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, świadczenia ubezpieczyciela na rzecz osoby poszkodowanej ustalane są w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego z uwzględnieniem zakresu zawartej umowy ubezpiecznia.

Obliczenie szkody (claim statement): Dla celów ubezpieczeniowych, wyznacenie wielkości szkody w wartości pieniężnej.W praktyce obliczenie wysokości szkody, w zależności od jej rozmiarów, może dotyczyć:1) szkody całkowitej, polegającej na całkowitym zniszczeniu lub utracie przedmiotu ubezpieczenia. W tym przypadku, najczęściej za podstawę do obliczenia przyjmuje się koszt nabycia przedmiotu takiego samego rodzaju i gatunku, po potrąceniu zmniejszenia jego wartości wskutek zużycia.W niektórych rodzajach ubezpieczeń, np. zwierząt, upraw rolnych, ziemiopłodów – za podstawę obliczenia przyjmuje się ceny miejscowe, a w odniesieniu do samochodów już eksploatowanych, przyjmuje się przeciętne ceny rynkowe.2) szkody częściowej, polegającej na tym, że przedmiot ubezpieczenia ulega uszkodzeniu w takim stopniu, który umożliwia dokonanie jego naprawy i przywrócenie do jego stanu. W tych przypadkach za podstawę obliczenia wielkości szkody przyjmuje się koszt nabycia materiałów, surowców lub części zamiennych oraz koszty naprawy (robocizny).Ustalenie wielkości szkody nastepuje w oparciu o przedstawione rachunki, faktury i inne dokumenty stwierdzające poniesione koszty.W niektórych ogólnych warunkach ubezpieczeń, zwłaszcza w odniesieniu do maszyn i urządzeń fabrycznych, ubezpieczyciele przy obliczaniu wysokości szkody uwzględniają także koszt transportu, montażu i ustawienia po dokonanej naprawie.Obliczoną wysokość szkody zwiększa się w granicach sumy ubezpieczenia o udokumentowane wydatki poniesione przez poszkodowanego w celu uprzątnięcia pozostałości po szkodzie, najczęściej w wysokości ustalonej z góry w umowie ubezpieczenia.

Obligacja (bond): Rodzaj papieru wartościowego o charakterze zobowiązania dłużnego, emitowanego najczęściej w celu zebrania niezbędnych środków finansowych (np. przez państwo albo przedsiębiorstwo).Obligacja stwierdza prawo posiadania obligacji (wierzyciela) do otrzymywania od emitenta obligacji (wystawcy), w określonym trybie i czasie stałego, z góry określonego dochodu w postaci odsetek oraz do zwrotu pożyczonej sumy.Przepisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej wymieniają obligacje krajowe jako jedną z możliwych form lokowania środków funduszu ubezpieczeniowego przez ubezpieczycieli.

Obowiązek ubezpieczenia (legal obligation to insure): Ustawowo nałożony na określone osoby obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia w zakresie wskazanego rodzaju ubezpieczenia.W Polsce, na podstawie art. 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 59 z 1990 r. poz. 344 z późniejszymi zmianami) ubezpieczeniami obowiązkowymi są:1) ubezpieczenie odpowiedzialnbości cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów,2) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych,3) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego,4) inne ubezpieczenia przewidzine na mocy dotychczas obowiązujących ustaw lub ratyfikowanych przez Rzeczposplita Polską umów międzynarodowych.

Obrażenia cielesne (bodily injury): Utrata lub uszkodzenie organów lub powierzchni ciała, powstałe wskutek wypadku bądź w innych okolicznościach

Ocena ryzyka (risk assesment): Ogólnie, podejmowane czynności zmierzające do określenia stopnia zagrożenia przedmiotów, które mają być objęte ochroną ubezpieczenia.W ubezpieczeniu mienia ocena ryzyka polega przede wszystkim na oględzinach przedmiotu /obiektu z uwzględnieniem wyposażenia technicznego, ustalenia źródeł ewentualnych zagrożeń oraz ich wpływu na sam przedmiot itp.
W ubezpieczeniu osobowym, zwłaszcza na życie, ocena ryzyka może być dokonana na podstawie badania lekarskiego, wywiadu itp.
Dokonane oceny ryzyka stanowią informację dla ubezpieczyciela, czy zawrzeć umowę, w jakim czasie, czy zastosować specjalne klauzule i jak wysoką w stosunku do ryzyka ustalić składkę ubezpieczeniową.

Ochrona ubezpieczeniowa (insurance protectional): Stan prawny wynikający z zawartej umowy ubezpieczenia, na mocy której ubezpieczyciel przejmuje na siebie ochronę przed finansowymi skutkami określonych zdarzeń losowych zagrażających ubezpieczającemu, jego mieniu lub prawom majątkowym.

Odpowiedzialność cywilna (liability): Odpowiedzialność za szkody na osobie lub na mieniu, jaką – na podstawie przepisów prawa cywilnego – ponosi zobowiązany do jej naprawienia.
Odpowiedzialność cywilna może wynikać z winy (ex delicto) lub z umowy (ex contracto) w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania.

Odstapienie od umowy ubezpieczenia (contract within): Ustalona ustawowo możliwość wycofania się w określonym czasie z zawartej umowy ubezpieczenia dobrowolnego.
Czas ten w odniesieniu do osób fizycznych wynosi 30 dni, a dla osób prawnych – 7 dni, licząc od daty zawacia umowy.
Ubezpieczający obowiązany jest jednak opłacić składkę za okres w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej.

Odszkodowanie ubezpieczeniowe (compensation): Podstawowe zobowiązanie, jakie spełnić powinien ubezpieczyciel, w związku z zawartą umową ubezpieczenia, w przypadku zaistnienia ryzyka i powstania szkody. Wypłata odszkodowania stanowi pieniężną kompensację szkody i wynika z istoty ubezpieczeń. Wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego zależy przede wszystkim od wartości ubezpieczeniowej przedmiotu ubezpieczenia, od wysokości zaistniałej szkody oraz od sumy ubezpieczenia na jaką zawarta była umowa ubezpieczenia. Suma ubezpieczenia, jeżeli nie umówiono się inaczej, stanowi górna granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela.
Według zasady określonej w art. 8 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej – odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia majątkowego nie może być wyższe od poniesionej szkody. Istotne znaczenie przy ustalaniu wysokości odszkodowania ma relacja wartości ubezpieczeniowej do wysokości sumy ubezpieczenia.. Jeżeli obie te wartości w dniu ustalania odszkodowania sa sobie równe, odszkodowanie będzie równe rzeczywistej wartości poniesionej szkody.
Natomiast gdy suma ubezpieczenia jest niższa od rzeczywistej wartości przedmiotu w dniu szkody (niedoubezpieczenie), ubezpieczenie ustala się wegług zasady proporcjanalnej odpowiedzialności. W tym przypadku odszkodowanie będzie odpowiadało, takiej części szkody, jaki jest stosunek sumy ubezpieczenia do wartości rzeczywistej przedmiotu. Jeżeli umowa ubezpieczenia zawarta została na pierwsze ryzyko – odszkodowanie ubezpieczeniowe ustala się w wysokości rzeczywistej szkody, nie wyżej jednak niż suma ubezpieczeniowa.

Oferta (offer): Propozycja zawarcia umowy o ściśle sprecyzowanej treści; w ubezpieczeniach, złożenie wniosku ubezpieczycielowi przez osobę zainteresowaną, uznaje się za zamiar zawarcia stosownej umowy ubezpieczenia. Jeżeli ubezpieczyciel w terminie 14 dni od daty otrzymania wniosku nie doręczy ubezpieczonemu dokumentu ubepieczenia, umowę uważa sie z piętnastym dniem od otrzymania wniosku za zawartą na podstawie ogólnych warunków ubezpieczenia.

Ogień (fire): Ryzyko (niebezpieczeństwo), z którym związana jest możliwość powstania szkód. Odpowiedzialnością ubezpieczyciela stosownie do przepisów ogólnych warunków ubezpieczenia objete są szkody powstałe wskutek ognia, który przedostał sie poza palenisko lub powstał bez paleniska i rozszerzył się o własnej sile.

Oględziny (inspection): Ogół czynności polegających na bezpośrednim stwierdzeniu stanu, wyglądu, cech przedmiotu /obiektu w trakcie oceny ryzyka przed zawarciem umowy ubezpieczenia, albo po powstaniu zdarzenia losowego w celu określenia rozmiaru szkody.
Z dokonanych oględzin sporządza się odpowiednie opisy, szkice, protokoły – często także fotografie.

Ogólne warunki ubezpieczenia (general policy condicions): Szczegółowe zasady dotyczące umów określonego rodzaju ubezpieczenia. Ogólne warunki regulują m.in.przedmiot i zakres ubepieczenia, sposób zawarcia umowy, tryb i zasady opłacania składek, zasady ustalania szkód i odszkodowania, prawa i obowiązki stron umowy.
W odniesieniu do ubezpieczeń obowiązkowych, ogólne warunki ustala Minister Finansów w drodze rozporzadzenia, a dla ubezpieczeń dobrowolnych, ogólne warunki ustalają sami ubezpieczyciele. Ogólne warunki ubezpieczenia stanowią integralna część umowy i odnoszą sie zwłaszcza do typowych i powtarzających sie umów.

Okres ubezpieczenia (period of insurance): Czas na jaki została zawarta umowa ubezpieczenia; w praktyce wyróżnia się ubezpieczenia roczne, krótkoterminowe (krótsze od roku) oraz długoterminowe.
Okres ubezpieczenia oznaczony jest w dokumencie ubezpieczenia data początkową i – z nielicznymi wyjątkami (np. długoterminowe ubezpieczenie na życie) – datą końcową.
Data zawarcia umowy ubezpieczenia zwana początkiem formalnym ubezpieczenia, nie zawsze zbiega się z początkiem odpowiedzialności gwarancyjnej ubezpieczyciela (patrz: początek ochrony ubezpieczeniowej) – zwanym początkiem materialnym.

Opinia biegłych (surveyor 's report): Niezależna ocena, stanowisko i wnioski odnoszące się do konkretnych okoliczności, zdarzeń, przedmiotów albo stanu faktycznego, wydana przez specjalistów danej dziedziny, zwłaszcza w sprawach budzących wątpliwości co do bieżących rozstrzygnięć .
W ubezpieczeniach, opinie biegłych stanowią często materiał pomocniczy przy rozstrzygnieciu spraw spornych.

Opłata składek (payment of premium): 1) Podstawowy obowiązek osoby zawierajacej umowę ubezpieczenia – ubezpieczającego.
2) Ze zwględu na sposób – opłata składek może następować, między innymi poprzez wpłatę gotówki lub wręczenie czeku w kasie ubezpieczyciela albo do rąk upoważnionej osoby (pośrednika, ajenta, maklera), przelewem na konto ubezpieczyciela albo w sposób ustalony umową.
3) Jednorazowo przy zawarciu umowy ubezpieczenia, w ratach w terminach określonych umową, albo okresowo, np. miesięcznie, kwartalnie zwłaszcza w ubezpieczeniach długoterminowych.

Osoba krajowa (Polish subject): Według polskiego prawa dewizowego za osoby krajowe uważa się:
1) osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania w kraju;
2) osobę prawną oraz nie mającą osobowości prawnej, jednostkę organizacyjną, utworzoną zgodnie z przepisami prawa, mające siedzibę w kraju;
3) polskie przedstawicielstwa dyplomatycne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.

Osoba trzecia (third party): Podmiot stosunku ubezpieczenia, nie będący jego stroną – „…ten kto nie będąc ubezpieczającym ma prawo do świadczenia ubezpieczeniowego, niezależnie od tego, czy przysługuje mu bezpośrednie roszczenie do ubezpieczyciela”.

Osoba zagraniczna (foreign subject): Według polskiego prawa dewizowego za osoby zagraniczne uważa się:
1) osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania za granicą;
2) osobę prawną oraz nie mającą osobowości prawnej jednostkę organizacyjną, mającą siedzibę za granicą;
3) oddziały i porzedstawicielstwa z siedzibą za granicą osób prawnych oraz nie mających osobowości prawnej jednostek organizacyjnych mających siedzibę w kraju;
4) oddziały i przedstawicielstwa w kraju osób prawnych oraz nie mających osobowości prawnej jednostek organizacyjnych mających siedzibę za granicą;
5) obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne oraz inne obce przedstawicielstwa korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.

Papier wartościowy (bond): Dokument wystawiony przez dłużnika, stwierdzający istnienie określonego prawa majatkowego, zwłaszcza wierzytelności.
Realizacja praw wymienionych w tym dokumencie nastąpić może jedynie po jego przedłożeniu i zwrocie.

Plan działalności (letter of concellation): 1) Załącznik do wniosku w sprawie wydania zezwolenia przez organ nadzoru ubezpieczeniowego na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. W tym znaczeniu – przedstawienie stosownie do wymogów prawa, statutu, ogólnych warunków ubezpieczenia, programu reasekuracji oraz rachunku symulacyjnego pierwszych 3 lat działalności, w tym przewidywanych wpływów z tytułu składek, wydatków, przebiegu szkodowości oraz przewidywanej sytuacji finansowej ubezpieczyciela.
2) Program rzeczowego działania ubezpieczyciela, opracowany przez zarząd i zatwierdzony przez radę nadzorczą, obejmujący zamierzenia w zakresie rozwoju firmy.

Początek ochrony ubezpieczeniowej (inception of insurance cover): Według zasady ogólnej, określonej przepisami kodeksu cywilnego o umowie ubezpieczenia, „jeżeli nie umówiono się inaczej, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna sie od dnia nastepującego po zawarciu umowy, nie wczesniej jednak niż dnia następnego po zapłaceniu składki”.
W przypadku natomiast „gdy umowa ubezpieczenia doszła do skutku przed doręczeniem dokumentu ubezpieczenia, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się od dnia, w którym umowa ubezpieczenia uważana jest za zawartą” co w kontekście art. 810 kc oznacza „z piętnastym dniem od otrymania przez zakład ubezpieczeń oferty ubezpieczenia”.
Stosownie do okoliczności i potrzeb ubezpieczającego, umowa ubezpieczenia może przewidywać, że odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpocznie sie od ustalonej, późniejszej daty, a nie od dnia nastepującego po jej zawarciu i opłaceniu składki.
Podobna sytuacja (późniejszy początek odpowiedialności) występuje wówczas, gdy ogólne warunki ubezpieczenia przewidują okres karencji, w którym odpowiedzialność ubezpieczyciela jest „zawieszona” a jej początek rozpoczyna się dopieru po upływie okresu karencji. W ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i w ubezpieczeniach pojazdów w zakresie auto – casco, bardzo często wolą stron umowy ustala się, że odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się niezwłocznie po zawarciu umowy i zapłaceniu składki.

Podwyższenie składki (increase of premium): W trakcie trwania umowy ubezpieczenia, podwyższenie składki może nastapić w wyniku ujawnienia okoliczności zwiększających prawdopodobiństwo wypadku, w razie podwyższenia wartości przedmiotu ubezpieczenia i w konsekwencji podwyższenia sumy ubezpieczenia, albo w przypadku znacznego wzrostu cen, upoważniającego ubezpieczyciela (na podstawie przepisów prawa) do podwyższenia składki. W każdym przypadku, podwyższenie składki może nastąpić jedynie od chwili zaistnienia tych okoliczności i nie wcześniej niż od początku bieżącego okresu ubezpieczenia.

Podwyższenie sumy ubezpieczenia (increase of sum insured): Ustalenie w okresie trwania umowy ubezpieczenia, wyższej niż w chwili jej zawierania sumy ubezpieczenia.
Podwyższenie sumy ubezpieczenia może nastąpić na wniosek ubezpieczajacego, z uwagi na podwyższenie wartości przedmiotu /obiektu w wyniku dokonanego remontu, dodatkowego wyposażenia itp., na skutek inflacji lub w związku z wypłaconym odszkodowaniem, aby zapewnić sobie dalszą realną wartość ubezpieczonego przedmiotu /obiektu majątkowego, a w ubezpieczeniach osobowych wyższego świadczenia.
W ubezpieczeniach obowiązkowych np. budynku, podwyższenie sumy ubezpieczenia jest konsekwencją obligatoryjnej dla ubezpieczyciela aktualizacji wartości budynków przyjętych do ubezpieczenia.
Podwyższenie sumy ubezpieczenia powoduje jednocześnie odpowiednie podwyższenie składki ubezpieczeniowej, licząc od dnia podwyższenia sumy, do końca okresu ubezpieczenia.

Podwyższenie wartości (increase in value): Podwyższenie wartości przedmiotu /obiektu ubezpieczenia może wynikać z przeprowadzonej aktualizacji, albo na wniosek ubezpieczającego, w związku z dokonanym remontem kapitalnym, odnową lub renowacją obiektu, albo też powiększeniem składników majątkowych.
W celu zapewnienia sobie ewentualnego odszkodowania na realym poziomie wartości, ubezpieczający może wystąpić o podwyższenie sumy ubezpieczenia. Odpowiedzialność ubezpieczyciela do wysokości podwyższonej sumy ubezpieczenia uwarunkowane jest opłaceniem składki uzupełniajacej, niekiedy zaś także upływem ustalonego okresu karencji.

Polisa (insurance policy): Dokument stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia, wystawiony przez ubezpieczyciela na podstawie wniosku ubezpieczającego. Treść polisy powinna odpowieadać treści wniosku i obejmować istotne elementy umowy ubezpieczenia, tj. oznaczenie stron, przedmiot ubezpieczenia, zakres ryzyk, sumę ubezpieczenia, czas trwania umowy, wysokość składki itp.

Polisa generalna (open cover): Dokument ubezpieczenia stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia wielu określonych przedmiotów i transakcji istniejących w chwili zawarcia umowy, albo które mogą wystąpić w przyszłości w okresie trwania umowy, np. ubezpieczenie mienia w transporcie.
Przedmiot i wartość ubezpieczeniową oraz wysokość składki ustala ubezpieczyciel ex post, na podstawie okresowo przekazywanych przez ubezpieczającego informacji, sporządzanych w oparciu o prowadzoną ewidencję przedmiotów i transakcji podlegających ubezpieczeniu.

Polisa jednostkowa (individual policy): Dokument wystawiony przez ubezpieczyciela, stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia jednej osoby, jednego przedmiotu /obiektu albo też kompleksu przedmiotów stanowiących całość np. jednostkę gospodaczą.

Polisa zbiorowa (group policy): Dokument wystawiony przez ubezpieczyciela, stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia obejmującej grupę osób albo grupę przedmiotów /obiektów, należących do jednego ubezpieczającego.W literaturze można spotkać pojęcie „polisa grupowa”, jako odpowiednik polisy zbiorowej, zwłaszcza w grupowych ubezpieczeniach osobowych.

Połączenie ubezpieczycieli (merger of insurers): Połączenie dwóch lub więcej ubezpieczycieli polega na zgodnym zamiarze dalszego wspólnego prowadzenia działalności ubezpieczeniowej, powziętym w drodze uchwał ich walnych zgromadzeń, w trybie i na zasadach określonych w ich statutach, z uwzględnieniem właściwych przepisów prawa. Połączenie ubezpieczycieli może nastąpić jedynie po uprzednim uzyskaniu zezwolenia organu państwowego organu państwowego nadzoru ubezpieczeniowego i po udowodnieniu przez ubezpieczycieli, że po połączeniu dysponować będą środkami własnymi w wysokości wymagalnego marginesu wypłacalności.
Skutkiem połączenia jest wspólne ponoszenie zobowiązań z tytułu uprzednio zawartych przez każdego z łączących się ubezpieczycieli umów ubezpieczenia oraz z tytułu innych zobowiązań.

Pool ubezpieczeniowy (pool): Porozumienie /zrzeszenie ubezpieczycieli w celu wspólnego pokrywania i wyrównywania ryzyka lub określonego rodzaju ryzyk ze wspólnie tworzonej „kasy”.
Środki finansowe kasy pochodzą z dokonanych przez ubezpieczycieli wpłat składek za pozyskane ubezpieczenie objęte porozumieniem. Zgłaszane przez ubepieczających roszczenia (ze względu na to, z którym ubepieczycielem zawarto umowę ubezpieczenia) zaspokajane są wypłatami odszkodowań z tej wspólnej kasy. Rozliczenia strat lub zysków między uczestników poolu , dokonywane są na koniec okresu obrachunkowego, proporcjonalnie do wypłaconych przez nich składek.

Portfel ubezpieczeń (portfolio): Pełny, ilościowy zbiór ryzyk w znaczeniu przedmiotów ubezpieczenia, jakie są w obsłudze ubezpieczyciela.

Pośrednik ubezpieczeniowy (insurance agent): Ustawa o działalności ubezpieczeniowej zezwala ubezpieczycielowi na korzystanie z usług posrednictwa ubezpieczeniowego, świadczonych przez osobę fizyczną albo osobę prawną. Za pośrednika uważa się agenta ubezpieczeniowego albo maklera /brokera ubezpieczeniowego lub reasekuracyjnego.
Agent ubezpieczeniowy to osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie pełnomocnictwa udzielonego jej przez ubezpieczyciela – w jego imieniu i na jego rachunek – zawiera w powierzonym mu zakresie umowy ubezpieczenia. Zwykle agent upoważniony jest do przyjmowania wniosków o ubezpieczenie i wystawiania polis, inkasowania należnych z polisy składek ubezpieczeniowych. Agent może być także upoważniony do przyjęcia zgłoszenia szkody i dokonywania niektórych wstępnych czynności dotyczących zasadności roszczeń i ustalania wysokości odszkodowania. Za wykonywane czynności agent otrzymuje prowizję w wysokości ustalonej umową o pośrednictwo ubezpieczeniowe.
Makler /broker ubezpieczeniowy albo reasekuracyjny to osoba fizyczna lub prawna, która uzyskała zezwolenie organu nadzoru ubezpieczeniowego na prowadzenie pośrednictwa. Makler /broker ubezpieczeniowy działa w imieniu i na zlecenie ubezpieczającego.
W praktyce o pośredniku ubezpieczeniowym mówi się także o osobie, z którą ubezpieczyciel zawarł umowę na dokonywanie niektórych czynności związanych z określonym rodzajem ubezpieczeń, np. w grupowym ubezpieczeniu rodzinnym na życie – spisywanie deklaracji zgody, organizowanie grupy, potrącenie składek ubezpieczeniowych, pomoc w kompletowaniu dokumentów przy zgłaszaniu roszczeń o świadczenia itp.

Pożyczka pod zastaw polisy (loan on a policy): Pożyczka, jaką może udzielić ubezpieczyciel ubezpieczonemu pod zastaw jego spraw wynikających z polisy ubezpieczenia na życie.
Okres opłacania składek uprawniający do uzyskania pożyczki, maksymalna kwota pożyczki, wysokość odsetek należnych ubezpieczycielowi oraz sposób spłacania pożyczki regulują przepisy ogólnych warunków na podstawie, których zawarto umowę ubezpieczenia.

Prawdopodobieństwo powstania szkody (probability of loss damage): Termin „prawdopodowieństwo” w ujęciu matematycznym jest liczbowym wyrażeniem oceny możliwości zaistnienia zjawiska pzypadkowego (losowego).
Na podstawie dużej ilości doświadczeń można określić częstość występowania zjawiska i z wykorzystaniem prawa wielkich liczb określić jego prawdopodobieństwo. Prawdopodobieństwo można określić także w oparciu o dane statystyczne.
W ubezpieczeniach, prawdopodobieństwo powstania szkód ustala się przy stosowaniu metod matematyczno – statystycznych, wykorzystując wieloletnie obserwacje i dane statystyczne zbierane przez zakład ubezpieczeń. Jedną z możliwości jest ustalenie prawdopodobieństwa statystycznego szkód. Przy dużej bowiem wielkości próbki statystycznej szkód, średnie wielkości pozwalają określić jakie jest w danych warunkach prawdopodobieństwo statystyczne powstania szkód. Przez prawdopodobieństwo statystyczne rozumie sie przy tym stosunek liczby wypadków , w których dane zdarzenie, każdorozowo możliwe, nastąpiło określoną ilość razy do ogólnej dostatecznie wielkiej liczby obserwowanych wypadków. Ustalona częstotliwość szkód może być wyznacznikiem średniego zapotrzebowania środków na przyszłe odszkodowania, a tym samym średniej wielkości składek ubezpieczeniowych. W działalności ubezpieczeniowej współcześnie stosuje się metody ilościowe, które w szerszym zakresie ujmują zagadnienia liczby szkód, ich wielkości i ewentualne zmiany wartości w czasie.

Prawo regresu (right of recourese): W ubezpieczeniach, uprawnienie ubezpieczyciela do dochodzenia od osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, zwrotu wypłaconej kwoty odszkodowania.
Prawo regresu stanowi dla ubezpieczyciela możliwość oddziaływania, zwłaszcza na dwóch płaszczyznach: prewencyjnej i ekonomicznej.
W pierwszym przypadku, np. w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, ubezpieczycielowi przysługuje uprawnienie żądania zwrotu wypłaconego odszkodowania, jeżeli kierujący wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie nietrzeźwości, wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa albo nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem.
Realizacja przez ubezpieczyciela prawa regresu powoduje uciążliwość finansową dla kierującego pojazdem, ma jednak znaczenie wychowawczo – prewencyjne.
Na płaszczyźnie ekonomicznej, uzyskane z regresu wpływy przez ubepieczyciela, pomniejszają koszty w postaci wypłaconych odszkodowań i wpływają na ogólny wynik finansowy działalności ubezpieczeniowej.

Prawo ubezpieczeniowe (insurance law): Normy prawa materialnego i formalnego regulujące całokształt spraw dotyczących systemu i funkcjonowania ubezpieczeń, w tym: zasad i trybu podejmowania i prowadzenia działalności ubepieczeniowej, gospodarki finansowej i sprawozdawczości ubezpieczeniowej, zawierania i realizacji umów ubezpieczenia, praw i obowiązków stron oraz dochodzenia roszczeń wynikających ze stosunku prawnego ubezpieczenia itp.
W Polsce prawo ubezpieczeniowe nie stanowi skodyfikowanego zbioru, a zawarte jest przede wszystkim w kodeksie cywilnym, kodeksie morskim, ustawie o działalności ubezpieczeniowej oraz o innych ustawach i aktach wykonawczych do ustaw.

Prewencja (prevention): Celowa działalność zmierzająca do wyeliminowania albo ograniczenia rozmiaru niekorzystnych zdarzeń losowych lub okoliczności sprzyjających ich powstaniu.
Prewencja ubezpieczeniowa polega przede wszystkim na takim działaniu, w nastepstwie którego niemożliwe albo ograniczone będzie wystąpienie zdarzenia losowego, a zatem i materialnych skutków – szkód.
1) badań nad przyczynami i przebiegiem zdarzeń losowych,
2) bezpośrednim finansowaniu różnych przedsiewzięć o charakterze zabiegawczym,
3) wykorzystywaniu różnych środków techniczno – ubezpieczeniowych. w badaniach i analizach przyczyn i przebiegu zdarzeń losowych, podstawowe znaczenie mają dane statystyczne zbierane przez zakłady ubezpieczeń. Przeprowadzane badania pozwalają wskazywać zagrożenia, ale i kierunki oraz zakres działań prewencyjnych.
Bezpośrednie finansowanie przedsięwzięć prewencyjnych jest wprawdzie w obeznym stanie prawnym znacznie ograniczone, gdyż wydatki na ten cel nie wchodzą w koszty pozyskania przychodu, to jednak w wielu przypadkach przyczynia sie do eliminacji źródeł niebezpieceństwa.
Oddziaływanie prewencyjne za pomocą różnych środków techniczno – ubezpieczeniowych, znajduje wyraz, np. w przepisach ogólnych warunków ubezpieczenia wskazujących na konieczność dbania o mienie, o obowiązku właściwego zabezpieczenia, na sposób zachowania w przypadku szkód, ale także w taryfach składek uzależniających wysokość składki od przebiegu ubezpieczenia (zniżki lub zwyżki za szkodowość).

Prowizja akwizycyjna (aquistion commision): Wynagrodzenie pośredników i agentów /ajentów ubezpieczeniowych z tytułu świadczonych na rzecz ubepieczyciela usług związanych z pozyskiwaniem ubezpieczeń. W zależności od zakresu powierzonych czynności, prowizja może obejmować wszystkie czynności od złożenia oferty ubezpieczenia polisy i zainkasowania składek, albo też niektóre określone umową czynności.
Wysokość prowizji może być ustalona w procentach od należnej ubezpieczycielowi składki lub kwota ryczałtową za wykonane czynności.

Prowizja inkasowa (collecting commision): Wynagrodzenie pośredników, agentów /ajentów i inkasentów ubezpieczeniowych za inkaso (i jego udokumentowanie) składek lub rat składek należnych ubezpieczycielowi z tytułu zawartych ubezpieczeń.
Wysokość prowizji inkasowej podobnie jak prowizji akwizycyjnej ustalona jest w procentach od zainkasowanych składek albo kwotą ryczałtową od ilości dokonanych operacji finansowych.

Prowizja (commision): Z góry ustalone umową wynagrodzenie, najczęściej za wszelkiego rodzaju pośrednictwo.
Prowizja może być ustalona procentowo od wartości towaru, usługi lub tansakcji albo kwotowo w formie ryczałtu.
W ubezpieczeniach, prowizja ma zastosowanie do: pośredników /agentów ubezpieczeniowych z tytułu świadczenia usług na rzecz ubezpieczyciela, brokerów /maklerów ubezpieczeniowych za uplasowanie ryzyka oraz do reasekuracji z tytułu przyjetego ryzyka do reasekuracji.

Przebieg szkodowości (loss experience): Faktycznie zaistniałe w określonym czasie zdarzenia wchodzące w zakres ubezpieczeń, ujmowane w pewnych przekrojach z uwzględnieniem takich kryteriów jak: przyczyna, rodzaj, ilość, ekonomiczne skutki itp. Obserwacja i analizy przebiegu szkodowości stanowią dla ubezpieczyciela niezbędny materiał dla ustalenia stawek ubezpieczeniowych, potrzeb i zakresu reasekuracji oraz wielkości funduszu ubezpieczeniowego.

Przedawnienie (statute of limitations): 1) W prawie cywilnym ogólnie, niemożność dochodzenia roszczeń z praw majątkowych po upływie okresu ustalonego przepisami prawa.
Roszczenie z umowy ubezpieczenia przedawnia się z upływem lat trzech. W wypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie poszkodowanego do zakładu ubezpieczeń (ubezpieczyciela) o odszkodowanie lub zadośćuczynienie przedawnia się z upływem terminu przewidzianego dla tego roszczenia w przepisach o odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym lub wynikłą z niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.
2) Roszczenia z umowy ubezpieczenia morskiego – stosownie do przepisów kodeksu morskiego – przedawniają się z upływem pięciu lat od dnia wymagalności roszczenia.

Przedłużenie umowy ubezpieczenia (renewal of contract): Objęcie dalszą ochrona ubezpieczeniową całego roku albo części roku, jaki następuje bezpośrednio po dacie, z którą kończy się uprzedni okres ubezpieczenia, oznaczony w polisie lub innym dokumencie ubezpieczenia.

Przedmiot ubezpieczenia (object insured): 1) Przedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każda wartość majątkowa – przedmioty i obiekty narażone na szkodę losową oraz inne dobra majątkowe, w których uzyskaniu lub zachowaniu zainteresowany jest ubezpieczający, a więc interes majątkowy dający się ocenić w pieniądzach.
2) Przedmiotem ubezpiecznia osobowego jest życie, zdrowie lub zdolność do pracy ubezpieczonej osoby.

Przedsiębiorstwo /zakład ubezpieczeń (insurance business): W Polsce podmiot prowadzący za zezwoleniem organu nadzoru ubezpieczeniowego działalność w zakresie ubezpieczeń gospodarczych (majątkowych i osobowych).
Stosownie do przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej prezdsiebiorstwo /zakład ubezpieczeń mogą być zorganizowane jedynie w formie spółki akcyjnej albo towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. Ubezpieczenia społeczne, regulowane odrębnymi przepisami prawa, prowadzi instytucja państwowa – Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Przedsiębiorstwo zależne (od ubezpieczyciela) (companie dependent on the insurer): Podmioty gospodarcze zależne od ubezpieczyciela lub od których ubezpieczyciel jest zależny; zależność określa pakiet akcji, udziałów lub wkładów uprawniający do więcej niż 25% liczby głosów, przywiązanych do wszystkich akcji, udziałów lub wkładów.

Przeniesienie /przejęcie ubezpieczeń (cession of portfolio): 1) Przekazanie w całości lub części zawartych i aktualnych (czynnych) w danym okresie umów ubezpieczenia przez jednego ubezpieczyciela drugiemu ubezpieczycielowi na podstawie wzajemnej umowy. Po spełnieniu określonych wymogów, stosownie do obowiązujących przepisów, umowa o przeniesienie ubezpieczeń wymaga zatwierdzenia przez organ nadzoru ubezpieczeniowego.
2) Przeniesienie ubezpieczeń na życie może nastąpić również w przypadku upadłości ubezpieczyciela w wyniku zawartej przez kuratora z innym ubezpieczycielem umowy o przeniesieniu.

Przeniesienie składek (premium reserve): Operacja księgowa, polegająca na przeniesieniu na rezerwy tej części składek przypisanych w danym roku obrachunkowym na rok przyszły lub lata następne, w jakiej rozciąga sie okres ubezpieczenia na przyszły rok (lata) obrachunkowy.
Przeniesienie składek dotyczy przede wszystkim ubezpieczeń, których początek okresu ubezpieczenia ropoczyna się w ciągu danego roku obrotowego, a kończy się w ciągu roku (lat) następnego, w którym to ubezpieczyciel może być obowiązany do spełnienia świadczenia.

Przyszłe zobowiązanie (future obligations): Zobowiązania ubezpieczyciela, jakie powstaną w nastepnych okresach po danym roku obrachunkowym, za które składka ubepieczeniowa została pobrana w danym lub wcześniejszych okresach obrachunkowych.
Zobowiązania te mogą dotyczyć np. nie wypłaconych odszkodowań za szkody zgłoszone z ustaloną już ich wielkością, za szkody zgłoszone, których wysokość nie jest jeszcze znana oraz za szkody zaistniałe, ale nie zgłoszone do końca roku obrachunkowego.
Przyszłe zobowiązania to również świadczenia rentowe z ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej i następstw nieszczęśliwych wypadków, ewentualne zobowiązania z ryzyk niewygasłych w roku obrachunkowym, a także zobowiazania reasekuracyjne w granicach udziału.

Rachunek prawdopodobieństwa (calculation of probabilities): „Dział matematyki stosowanej, zajmujący się badaniem prawidłowości, występujących w zdarzeniach przypadkowych”
W ubezpieczeniach, na podstawie rachunku prawdopodobieństwa ocenia się możliwość nastąpienia określonych zdarzeń losowych oraz wielkość szkód, jakie zdarzenia te mogą wyrządzić. Dane te służą, między innymi określeniu niezbędnego funduszu ubezpieczeniowego oraz kalkulacji składek ubezpieczeniowych.

Rachunek symulacyjny (financial projections): Część planu działalności, jaki – stosownie do wymogów prawa – obowiązany jest przedstawić wnioskodawca organowi nadzoru ubezpieczeniowego, ubiegając się o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Rachunek symulacyjny powinien obejmować pierwsze 3 lata działalności z uwzględnieniem przewidywanych wpływów ze składek ubezpieczeniowych, wydatków, szkodowości oraz sytuacji finansowej ubezpieczyciela.

Rachunkowość ubezpieczyciela (accountancy of insurer): System ewidencji, grupowania i prezentacji w ujęciu pieniężnym majątku, operacji finansowych oraz zachodzących procesów i zmian ekonomicznych w zakresie całokształtu działalności ubezpieczeniowej.
Rachunkowość ubezpieczyciela poza powszechnie występującymi zagadnieniami w działalności innych podmiotów gospodarczych, takich jak ewidencja i zmiany w majatku trwałym, w środkach pieniężnych, zewnętrzne rozliczenia publiczno – prawne, rozliczenia z pracownikami itp., obejmuje także zagadnienia właściwe tylko działalności ubezpieczeniowej.
Do zagadnień tych należą, między innymi:
– specyficzne przychody w postaci składek ubezpieczeniowych,
– odszkodowania (świadczenia) ubezpieczeniowe jako główne techniczne koszty działalności,
– rezerwy specjalnego przeznaczenia i ich charakter (rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe),
– różnorodność lokat finansowych,
– masowość, zróżnicowanie i długoterminowość operacji ubepieczeniowych.
Szczegółowe zasady rachunkowości ubezpieczeniowej i sprawozdawczości finansowej oraz zasady obliczania wyniku finansowego ubezpieczyciela, z uwagi na specyfikację tej działalności, określone zostały w odrębnych uregulowaniach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 1990r.

Rada nadzorcza (board of directors): Wewętrzny organ władzy ubezpieczyciela działającego w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. Radę powołuje walne zgromadzenie akcjonariuszy lub członków towarzystwa.
Głównym zadaniem rady jest bieżący nadzór nad działalnością ubepieczyciela i jego zarządu. Szczegółowy zakres uprawnień, obowiązków i kompetencji rady określony jest przepisami prawa i statutem ubezpieczyciela.

Rata składki (premium instalment): Część składki ubezpieczeniowej, wynikająca z podziału pełnej, należnej ubepieczycielowi składki z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia, opłacana w określonych z góry terminach w okresie trwania umowy ubepzieczenia.

Reasekuracja bierna (autwarts reinsurance): Odstępowanie przez cedenta (zakład ubezpieczeń) w części lub w całości ubezpieczonego przez siebie ryzyka reasekurantowi w celu wspólnego ponoszenia ciężaru odpowiedzialności. Reasekuratorowi z tytułu przyjęcia ryzyka należy się składka proporcjonalnie do przyjętej części ryzyka oraz ustalona umową prowizja. W przypadku powstania szkody, reasekurator zwraca cedentowi wypłacone przez niego odszkodowanie w takiej części, w jakiej przyjął ryzyko do reasekuracji.
Reasekuracja bierna stanowi znaczące, dodatkowe zabepieczenie działalności ubezpieczeniowej, zwłaszcza dla małych zakładów ubezpieczeń, które nie zawsze byłyby w stanie samodzielnie sprostać ryzyku w razie powstania szkody.

Reasekuracja czynna (indirect business): Przyjmowanie przez reasekuratora odpowidzialności za części lub całe ryzyko odstępowane przez cedenta (zakład ubezpieczeń).
Działalność w zakresie reasekuracji czynnej prowadzą przede wszystkim specjalne zakłady reasekuracyjne oraz zakłady ubezpieczeń o silnej pozycji finansowej, która pozwala na współuczestnictwo w ponoszeniu odpowiedzialności, zwłaszcza w przypadku dużych ryzyk.

Reasekuracja fakultatywna (facultative reinsurance): Przekazywanie przez ubezpieczyciela reasekurantowi indywidualnie poszczególnych ryzyk lub grupy ryzyk, umożliwiające każdorazowo ich ocenę, swobodne ustalenie warunków i oferowanych udziałów.
Wysokość składki reasekuracyjnej ustalana jest każdorazowo umową między ubepieczycielem, a reasekuratorem.

Reasekuracja obligatoryjna (obligatory reinsurance): Obejmowanie przez reasekuratora w ustalonym okresie, najczęściej w roku obrachunkowym – w oparciu o uprzednie zobowiązanie ubezpieczyciela – wszystkich przekazywanych przez niego ryzyk określonych umową.
Rozliczenia między ubezpieczycielem i reasekuratorem odbywająją się w określonych terminach na podstawie przekazywanych wykazów należnej reasekuratorowi składki i prowizji oraz wykazów obciążeń z tytułu udziału reasekuratora w wypłaconych odszkodowaniach.

Reasekuracja (reinsurance): Umowa, na mocy której jeden ubezpieczyciel zwany cedentem odstępuje całość lub część ubezpieczonego ryzyka bądź grupy ubezpieczonych ryzyk określonego rodzaju, wraz z odpowiednią częścią składek innemu ubezpieczycielowi zwanemu reasekuratorem, który ze swej strony zobowiązuje się do zapłaty cedentowi odpowiedniej części odszkodowań (świadczeń) wypłaconych ubezpieczających.

Reasekurator (reinsurer): Według prawa polskiego, podmiot prowadzący – za zezwoleniem państwowego organu nadzoru ubezpieczeniowego – działalność reasekuracyjną, polegającą na przyjmowaniu od ubezpieczycieli za ustaloną prowizję i składkę, udziałów w pokrywaniu ryzyk przyjętych do ubepieczenia. Patrz także: „reasekuracja czynna”. W praktyce, często ubezpieczyciele na podstawie zawieranych umów o przyjmowaniu ryzyk, są reasekuratorami wajemnie dla siebie. Prowadzenie działalności reasekuracyjnej przez ubezpieczycieli, wymaga także uprzedniego uzyskania zezwolenia organu nadzoru.

Rejestr towarzystw ubezpieczeń wzajemnych (register of mutual societies): Księga publiczna prowadzona przez sąd w formie księgi rejestrowej według ustalonego wzoru.
Rejestr przeznaczony jest do uwidocznienia okoliczności przewidzianych przez prawo, odnoszących się do towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, działających w Polsce.
Rejestr opłaty jest o zasady obowiązku wpisu, jawności dla osób zainteresowanych i skuteczności wpisów wobec osób trzecich.

Rekompensata (indemnity): „Wynagrodzenie, szczególnie strat poniesionych przez kogoś, wyrównanie szkód, wynagrodzenie krzywd”.”

Renta czasowa (temporary annuity): W pojęciu ubezpieczeniowym świadczenie pieniężne, wypłacane okresowo, np. miesięcznie lub kwartalnie z tytułu umowy ubezpieczenia albo z ubezpieczenia społecznego, dla zabezpieczenia środków utrzymania, w związku z postałą okolicznością lub zdarzeniem w życiu albo zdrowiu osoby, wskutek nieszczęśliwego wypadku i śmierci.
Renta czasowa może być przyznana na czas rekonwalescencji, do czasu ostatecznego ustalania uprawnień do renty stałej, albo dla osób nielatnich do czasu osiągnięcia przez nie pełnoletności albo usamodzienienia.

Renta dożywotnia (life annuity): W pojęciu ubezpieczeniowym przyznane od momentu uzyskania uprawnień, świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego albo z tytułu umowy ubepieczenia, wypłacane okresowo, np. miesięcznie lub kwartalnie do tego miesiąca włącznie, w którym nastapiła śmierć osoby, uprawnionej do tego świadczenia.

Renta inwalidzka (disability annuity): Świadczenie z ubezpieczenia społecznego, wynikajace z nabycia prawa przez osobę objetą ubepieczeniem (ubezpieczonego), w związku z utrata zdolności do wykonywania zatrudnienia z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia organizmu.
Prawo do renty inwalidzkiej może wynikać:
1) z tytułu ogólnego stanu zdrowia – przy spełnieniu podstawowych warunków, że inwalidztwo powstało w czasie zatrudnienia lub w okresie równorzędnym z okresem zatrudnienia, albo nie później niż w ciągu 18 m-cy od ustania tych okresów oraz, że pracownik ma wymagany okres zatrudnienia;
2) z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, pod warunkiem stwierdzenia związku przyczynowego, że wypadek lub choroba spowodowały uszczerbek na zdrowiu.
Przepisy prawne odnoszące się do rent inwalidzkich w szczegółowy sposób określają zakres podmiotowy osób ubezpieczonych, odmienności w stosunku do grup zawodowych czy osób, szczególne warunki nabycia prawa i odstępstwa od ogólnych zasad.
Ustalenie wysokości rent inwalidzkich, przy uwzględnieniu grupy inwalidzkiej (patrz: inwalida), następuje obecnie na tych samych zasadach, jakie obowiązują przy ustaleniu emerytur z ubezpieczenia społecznego.

Renta odroczona (deferred annuity): W pojęciu ubezpieczniowym okresowe świadczenie pieniężne, jakie otrzymywać będzie w przyszłości ubezpieczony na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia rentowego.
Wysokość przyszłej renty uzależniona jest od sumy ubezpieczenia i wysokości składki ubezpieczeniowej, od tego czy składka opłacona jest jednorazowo czy w kolejnych ratach, od długości okresu odroczenia, liczonego od daty zawarcia umowy do ustalonego terminu rozpoczęcia wypłat.

Renta (annuity, pension): 1) W ogólnym znaczeniu „regularny dochód z włożonego kapitału, z majątku albo ziemi, nie wymagajacy wkładu pracy”
2) W ujęciu ubezpieczeniowym, okresowe lub dożywotnie swiadczenie pieniężne, zapewniające osobie uprawnionej środki utrzymania w określonych sytuacjach życiowych, ze względu na stan zdrowia, np. w skutek choroby lub inwalidztwa. Renta może wynikać z nabytego do niej prawa na podstawie przepisów dotyczących świadczeń z ubezpieczenia społecznego, albo z zawartej umowy ubezpieczenia renty (natychmiast płatnej lub odroczonej).

Retrocedent (retroceding company): Reasekurator, który przyjął ryzyko od cedenta, a następnie część lub całe ryzyko,przekazał innemu reasekurantowi.

Rezerwa składek (premium reserve): 1) W ubezpieczeniach na życie zwana matematyczną rezerwą składek. W opłaceniu przez wiele lat składek w jednakowej wysokości (ustalonej w momencie zawarcia umowy), w początkowym okresie ubezpieczenia następuje „nadpłacenie” pewnej części składki w stosunku do ryzyka. Powstaje stąd zamierzona (kalkulacją) oszczędność, która w późniejszym okresie pozwala na opłacenie składki w niezmienionej wysokości – mimo, że w miare starzenia się osoby ubezpieczonej, znacznie wzrasta ryzyko. Zaoszczędzone i odkładane „nadpłaty” bedące w dyspozycji ubezpieczyciela tworza rezerwę na pokrycie świadczeń w przyszłości;
2) W pozostałych ubezpieczeniach, rezerwa składek zwana jest przeniesieniem składek. Rezerwa ta powstaje z części składek zainkasowanych w roku obrotowym i dotyczy tych ubezpieczeń, w których okres ubezpieczenia przypada w części lub w całości na przyszłe lata obrotowe.

Rezerwa szkód (provision for outstanding claims): Rezerwa techniczno – ubezpieczeniowa, przeznaczona na niewypłacone odszkodowania (świadczenia) ubezpieczeniowe z tytułu szkód powstałych w roku obrotowym lub w latach poprzednich, które:
1) zostały zgłoszone ubezpieczycielowi i których wysokość została ustalona,
2) zostały zgłoszone ubezpieczycielowi, ale ich wysokość nie została ustalona,
3) nie zostały zgłoszone ubezpieczycielowi,
4) z różnych względów zostały wznowione i stanowią przedmiot ponownego rozpatrzenia.

Rezerwa (reserve): W ogólnym znaczeniu, zatrzymana np. w przedsiębiorstwie do własnej dyspozycji część wygospodarowanego przyrostu środków na pokrycie przewidywanych kosztów lub strat. W działalności ubezpieczeniowej, z punktu widzenia rachunkowo – bilansowego rezerwą w ścisłym znaczeniu są jedynie rezerwy gwarancyjne (ustawowe i wolne), czyli pozycje czystego majątku ubezpieczyciela – określone jako rezerwy ubezpieczeniowe. System finansowy ubezpieczeń przewiduje ponadto tworzenie ustawowych rezerw technicznych, których celem jest normalne pokrywanie przyszłych zobowiązań ubezpieczyciela (patrz: rezerwy techniczno – ubezpieczeniowej) oraz możliwość tworzenia z własnej inicjatywy innych rezerw, np. rezerwę na dywidendę dla akcjonariuszy, na różnice kursów papierów wartościowych itp.

Rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe (technical and insurance reserves): Czasowo wolne środki finansowe ubezpieczyciela przeznaczone na pokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań wynikających z działalności ubezpieczeniowej.
Według ustawy o działalności ubezpieczeniowej, na rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe składają się:
1) rezerwy na nie opłacone odszkodowania i świadczenia,
2) rezerwa składek na pokrycie ryzyk niewygasłych,
3) rezerwa składek w dziale ubezpieczeń na życie, ustalona według zasad matematyki ubezpieczeniowej,
4) skapitalizowana wartość rent
5) inne rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe przewidziane w statucie.
Tworzenie rezerw techniczno – ubezpieczeniowych jest jednym z elementów kalkulacji składek ubezpieczeniowych.

Rodzaj ubezpieczenia (calss of insurance): Rozróżnienie ubezpieczeń wynikających z przeprowadzonego ich podziału według z góry określonych kryteriów, w zależności od tego, jakim celom ma służyć ten podział; np. ze względu na przedmiot ubezpieczenia może to być ubezpieczenie osoby lub ubezpieczenie mienia, ze względu na ryzyko – ubepzieczenie od ognia albo ubezpieczenie od kradzieży.

Rok sprawozdawczy (financial year): Stosownie do obowiązujących przepisów – rok obrachunkowy obowiązujący okres roku kalendarzowego (1 styczeń – 31 grudnia) i za ten okres sporządza się sprawozdania finansowe oraz sprawozdania statystyczne dla potrzeb statystyki państwowej.
Przepisy dotyczące zasad rachunkowości i sporządzania sprawozdań finansowych ubezpieczycieli, podobnie jak innych podmiotów gospodarczych, posługują się ponadto pojęciem „rok obrotowy”, przez co rozumie się także rok sprawozdawczy (1 stycznia – 31 grudnia), jeżeli ubezpieczyciel prowadził przez cały ten czas działalność i prowadzi ją nadal.
„Rok obrotowy” oznacza także – w przypadku rozpoczęcia działalności później niż od począdku roku – okres od rozpoczęcia działalności do 31 grudnia lub do dnia zakończenia działalności. Jeżeli natomiat rozpoczęcie działalności nastapiło w drugiej połowie roku – za rok obrotowy można przyjąć okres od dnia rozpoczęcia działalności do dnia 31 grudnia następnego roku.

Roszczenie zwrotne (regres) (recouse): Nabyte przez ubezpieczyciela, na podstawie przepisów prawa, uprawnienie żądania od osoby odpowiedzialnej za szkodę, zwrotu wypłaconego odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia. Powstanie tych uprawnień następuje z chwilą dokonania wypłaty odszkodowania.

Roszczenie (claim): Wynikająca z prawa podmiotowego możliwość żądania określonego zachowania się oznaczonej osoby.
W ubezpieczeniach – np. w przypadku zaistnienia szkody objętej ochroną ubezpieczeniową, prawo żądania przez osobę ubezpieczeniową, aby ubezpieczyciel spełnił swoje zobowiązanie poprzez wypłatę stosownego odszkodowania lub świadczenia.

Ruchomości domowe (contents): W ubezpieczeniach lokali mieszkalnych, łączne określenie dla przedmiotów stanowiących wyposażenie i urządzenie mieszkań: meble i strzęt domowy oraz rzeczy osobistego użytku i zapasy gospodarstwa domowego.

Rynek ubezpieczeniowy (insurance market): Ogół zakładów ubezpieczeń działających na danym terenie (np. kraju), oferujących swoje usługi ubezpieczeniowe i społeczeństwo o określonym (przede wszystkim warunkami ekonomicznymi) poziomie życia, które oczekuje i wyraża swoje zainteresowanie tymi usługami oraz – zawierane między nimi transakcje w postaci zawieranych umów ubezpieczenia.
Rynek ubezpieczeniowy kształtują z jednej strony takie elementy, jak ilość zakładów ubezpieczeń, ich stan finansowy gwarantujący wiarygodność, rodzaje, zakres i formy ochrony ubezpieczeniowej, w tym także wysokość składki ubezpieczeniowej (ceny), za jaką można nabyć tę usługę. Z drugiej strony wielkość rynku wyrażająca się liczbą mieszkańców (pole ubezpieczeniowe), charakter i struktura gospodarki, zasobność finansowa ludności, poziom życia itp. Ilość i rodzaje zawieranych ubezpieczeń na danym rynku może być wykładnikiem procesu wzajemnej wymiany informacji o oferowanej a oczekiwanej ochronie ubezpieczeniowej.

Ryzyka niewygasłe (unexpired risks): Określenie dla przyszłych ewentualnych nastepstw – szkód ze zdarzeń objętych zawartymi umowami ubezpieczeniowymi, których okres trwania umowy, albo odpowiedzialności ubezpieczyciela, wykracza poza dany rok obrachunkowy.
Ryzyka wygasłe mogą zrodzić zobowiązania w roku lub latach następujących po roku obrachunkowym i stąd ubezpieczyciel tworzy w tym celu rezerwy na pokrycie ryzyk niewygasłych, składające się na „rezerwy techniczno – ubezpieczeniowe”.

Ryzyko własne (own risk): W przypadku reasekuracji, część ryzyka obciążająca ubezpieczyciela, nie przekazana reasekurantowi.
Ryzyko własne odnosi się do nie przekazanej części sumy ubezpieczenia, części należnej składki oraz odpowiedniej części wypłaconego odszkodowania.

Ryzyko (risk): Pojęcie wieloznaczne, ujmowane w teorii i praktyce w różnych aspektach, przede wszystkim od strony niebezpieczeństwa rozumianego jako zagrożenie oraz od strony skutków zaistniałych już zagrożeń, określanych jako zdarzenie losowe. W dotychczasowych definicjach ryzyko rozumiane jest jako: niebepieczeństwo, niepewność, możliwość nastąpienia zdarzenia, nastąpienie straty albo jako prawdopodobieństwo, że wynik, faktyczny rezultat będzie różny od zakładanego, a także ryzyko jako sam przedmiot ubezpieczenia.
W literaturze podkreśla się, że mimo sporów trwających od początku nowoczesnych ubezpieczeń, nie udało się w pełni zdefiniować pojęcia ryzyka. Istnieje jednak przekonanie „…że ryzyko nie jest czymś jednorodnym, występuje w różnych aspektach (obiektywnym i subiektywnym)oraz może być badane w różnych kontekstach, takich jak: niebezpieczeństwo, hazard, niepewność, prawdopodobieństwo i inne”. Kompleksowe uwzględnienie tych aspektów może dopiero w pełni odzwierciedlić pojęcie ryzyka.
Ryzyko w potocznym ujęciu ubezpieczeniowym, zarówno w codziennej praktyce jak i regulacjach prawnych rozumiane jest jako niebezpieczeństwo i źródło zdarzenia losowego, z którym wiąże powstanie szkody oraz jako sam przedmiot (obiekt) albo zbiór przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową.

Rzeczowy zakres działania (scope of the activity): Określone w zezwoleniu nadzoru ubezpieczeniowego dział i rodzaje ubezpieczeń, w których ubezpieczyciel może prowadzić działalność. Zmiana rzeczowego zakresu działania wymaga także zezwolenia.

Samoubezpieczenie (self insurance): W literaturze na temat organizacji funduszu ubezpieczeniowego gromadzenie we własnym zakresie przez podmiot zagrożony mozliwością zaistnienia zdarzeń losowych, rezerw finansowych na wyrównanie ewentualnych szkód.

Skapitalizowana wartość rent (the capitalised value of pensions): Zwana też matematyczną rezerwą rent. Pojęcie matematyki finansowej; w ubezpieczeniach „…stanowi aktualną (wyznaczoną na koniec lub początek roku sprawozdawczego wartość zobowiązań ubezpieczyciela w stosunku do ubezpieczonych z tytułu uzyskiwanego przez nich prawa do renty”, wchodzi w skład tworzonych rezerw techniczno – ubezpieczeniowych.

Składka bieżąca (przypisana) (premium due): Określenie dla składek, które dotyczą umów ubezpieczenia na dany rok kalendarzowy, np. z ubezpieczeń obowiązkowych, albo dla składek z umów ubezpieczeń zawartych w danym roku obrotowym, zapisanych (przypisanych) w dokumentach księgowych, jako należności finansowe ubezpieczyciela za dany rok obrachunkowy.

Składka brutto (gross premium): Składka teryfowa ustalona dla danego rodzaju ubezpieczenia (podstawowa bez ewentualnych zniżek lub zwyżek).
Składkę brutto stanowi:
1) ryzyko – składka netto, która określa wartość oczekiwaną szkód,
2) dodatek bezpieczeństwa na pokrycie nadwyżek odszkodowań (świadczeń) ponad średnie zapotrzebowanie,
3) dodatki na inne wydatki działalności ubezpieczeniowej w tym na koszty techniczne, ogólnoadministracyjne oraz na zysk.

Składka dodatkowa (additional premium): 1) Najczęściej, składka za roszczenie – na wniosek ubezpieczającego – umowy ubezpieczenia na dodatkowe ryzyka, np. ryzyko szkód wodno – kanalizacyjnych w ubezpieczeniu budynków, albo ryzyka uczestnictwa w wyścigach i rajdach lub wyposażenia dodatkowego pojazdu w ubezpieczeniu auto – casco.
Składka dodatkowa może dotyczyć całego okresu ubezpieczenia, albo też sciśle określonego czasu, np. za czas udziału w rajdzie lub wyścigu.
2) W ubezpieczeniach morskich – ubezpieczyciel może żądać zapłacenia składki dodatkowej za zmianę niebezpieczeństwa.

Składka minimalna (minimum premium): Najniższa składka ustalona przez ubezpieczyciela w taryfie, pobierana za ubezpieczenie zwłaszcza w przypadkach małego ryzyka, skalkulowana często na poziomie kosztów wystawienia dokumentu ubezpieczenia.

Składka netto (net premium): Podstawowa część taryfowej składki ubezpieczeniowej (składki brutto), której wielkość powinna być wystarczająca na pokrycie przyszłych odszkodowań (świadczeń).
Kalkulacja składki netto opiera się o metody i zasady stosowane w matematyce ubezpieczeniowej. Składka netto obejmuje ryzyko – składkę netto, przez którą określa się wartość oczekiwaną szkód, powiększoną o dodatek bezpieczeństwa na pokrycie nadwyżek odszkodowań (świadczeń) ponad średnie zapotrzebowanie.
Ustalenie składki netto dla określonego rodzaju ubezpieczeń na poziomie odpowiadającym średniej wielkości środków niezbędnych na pokrecie odszkodowań (świadczeń), z uwzględnieniem dynamiki rozwoju i czynnika inflacji powinno zabezpieczyć równowagę finansową w tym rodzaju ubezpieczeń.

Składka oszczędnościowa (invesment portion of the premium): Wdługoterminowych ubezpieczeniach na życie, część składki opłaconej przez ubezpieczającego w okresie trwania umowy, przewidziana w zasadach kalkulacji składek na gromadzenie rezerw techniczno – ubezpieczeniowych.
Składka oszczędnościowa odkładana jest przez ubezpieczyciela z bieżących wpływów składek tego ubezpieczenia na rezerwy.

Składka przeciętna (average premium): Składka ustalona na jednakowym poziomie wysokości dla wielu jednorodnych przedmiotów ubezpieczenia, bez względu na zróżnicowanie indywidualnych ryzyk.
Składkę przeciętna stosuje się zwłaszcza ze względów praktycznych w ubezpieczeniach masowych.

Składka roczna (annual premium): Wynikająca z taryfy składek danego rodzaju ubezpieczenia, akładka – z uwzględnieniem ewentualnych obniżek albo zwyżek z tytułu dotychczasowego przebiegu ubezpieczenia – za pełny rok ochrony ubezpieczeniowej, świadczonej przez ubezpieczyciela w związku z zawarciem określonej umowy ubezpieczenia.

Składka stała (fixed premium): Składka, której wysokość ustalona w momencie zawarcia umowy ubezpieczenia jest wielkością ostateczną i nie ulega zmianie przez cały okres trwania ubezpieczenia.

Składka ubepieczeniowa (insurance premium): Opłata wnoszona przez ubezpieczajacego na rzecz ubezpieczyciela w zamian za świadczoną przez niego ochronę ubeZpieczeniową; ubezpieczający zawsze zobowiazany jest do zapłacenia składki, ubezpieczyciel spełnia swój obowiazek tylko wtedy, gdy zdarzenie objęte umową spowoduje szkodę.

Składka uzupełniająca (adjustment premium): Może występować przy ustalaniu składek kalkulowanych według systemu „składki mieszanej”, zwłaszcza w towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych.
Jeżeli szkodowość w danym roku obrachunkowym przekroczy prewidywaną wielkość, ubezpieczający obowiązani są dopłacić składkę uzupełniającą do uprzednio opłaconych składek.

Składka zainkasowana (incoming premium): Składka, albo rata składki z tytułu umowy ubezpieczenia, wpłacona bezpośrednio do kasy ubezpieczyciela, do rąk pośredników /ajentów ubezpieczeniowych, przekazana na konto ubezpieczyciela, albo potrącona z wypłaconych odszkodowań i świadczeń. Globalna suma składek zainkasowanych w danym roku obrachunkowym nie jest równa globalnej sumie składek przypisanych.

Slip reasekuracyjny (slip): Wniosek na specjalnym formularzu, sporządzony przez ubezpieczyciela (cedenta), skierowany do reasekuratora z propozycją przejęcia przez niego określonego ryzyka do reasekuracji.
Slip powinien zawierać: onaczenie ubezpieczyciela i ubezpieczającego, najważniejsze dane o ryzyku i grupie ubezpieczeń, przedmiot, miejsce oraz okres ubezpieczenia i stopę składki, warunki i stopę prowizji oraz proponowany udział własny ubezpieczyciela i udział reasekuratora.

Spółka akcyjna (joint – stock company): Forma organizacyjna związku kapitałów zebranych przez kilka osób w celu prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Z chwilą wpisania spółki do rejestru handlowego uzyskuje ona osobowość prawną.
Spółka akcyjna jest jedną z form organizacyjnych prowadzenia działaności ubezpieczeniowej w Polsce.

Sprawozdanie finansowe ubezpieczyciela (director’s report): Ogół sporządzanych na podstawie danych rachunkowości zestawień liczbowych, charakteryzujących stan środków, źródeł ich pochodzenia i przeznaczenia oraz operacje finansowe ubezpieczyciela, jakie miały miejsce w danym okresie czasu.
Przepisy prawne w tym zakresie postanawiają, że sprawozdanie finansowe ubezpieczyciela oznacza: bilans, techniczny rachunek ubezpieczeń oraz ogólny rachunek wyników (zysków i strat) wraz z określonymi danymi uzupełniającymi, objaśnieniami i załącznikami , sporządzonymi na podstawie ksiąg rachunkowych ubezpieczyciela.

Starta całkowita (total loss): W ubezpieczeniach morskich, całkowita strata lub zupełne zniszczenie przedmiotu ubezpieczenia, np. w skutek zatonięcia statku, albo też w skutek okoliczności wyłączających prawdopodobieństwo i widoki na odzyskanie przedmiotu. Pokryta z polisy szkoda wyczerpuje całą sumę ubezpieczenia lub umówioną najwyższą sumę gwarancyjną.

Statut (statutes): Całościowe ujęcie celów i zadań, charakteru, organizacji i funkcjonowania, finansów, władz wewnętrznych i ich kompetencji, praw i obowiązków, powołanego lub utworzonego dla określonych celów podmiotu.
Statut ubezpieczyciela w Polsce musi być zatwierdzony przez organ nadzoru i pod rygorem nieważności musi być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Stawka (stopa) składki (premium rate): W taryfach składek, wielkość określona w procentach lub w promilach od sumy ubezpieczenia dla obliczenia podstawowej (taryfowej) składki ubezpieczeniowej.

Stopień inwalidztwa (degree of disablement): Ustalony na podstawie badań komisji lekarskiej brak, utrata lub uszkodzenie narządu organizmu wskutek wypadku, określony w procentach w oparciu o urzędową tabelę klasyfikacyjną.

Storno (cancellation): W księgowości, anulowanie uprzednio dokonanego zapisu operacji rachunkowej.
W zakresie ubezpieczeń, anulowanie np. przypisanej składki ubezpieczeniowej wskutek odstąpienia ubezpieczającego od zawartej umowy ubezpieczenia.

Strata rzeczywista (actual loss): W ubezpieczeniu morskim, całkowite fizyczne zniszczenie przedmiotu ubezpieczenia, albo taki stan przedmiotu w wyniku zdarzenia, który pociąga za sobą całkowitą i nieuchronną zagładę, np. pożar statku wraz z ładunkiem.

Suma gwarancyjna (quaranteed sum): W ubezpieczenich odpowiedzialności cywilnej, określona kwota, w granicach której ubezpieczyciel obowiązany jest wypłacić odszkodowanie za szkody na osobie lub w mieniu powstałe z jednego zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową, bez względu na liczbę poszkodowachych osób.

Suma ubezpieczenia (sum insured): 1) W ubezpieczeniu majątkowym – ustalona w umowie suma określająca wartość ubezpieczeniową przedmiotu (obiektu) ubezpieczenia, która powinna odpowiadać jego wartości rzeczywistej (po uwzględnieniu zużycia);
2) w ubezpieczeniu osobowym – umówiona suma przyszłego świadczenia, jaką zobowiązuje się wypłacić ubezpieczyciel na wypadek śmierci osoby ubezpieczonej, albo w razie dożycia przez osobę ubezpieczoną umówionego wieku; jeżeli ubezpieczenie dotyczy następstw nieszczęśliwych wypadków – wysokość przyszłego świadczenia stanowi taki procent umówionej sumy ubezpieczenia, w jakim osoba ubezpieczona doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu;
3) w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej, suma ubepieczenia określana jest także jako „suma gwarancyjna” i odnosi się do oznaczenia granicy odpowiedzialności ubezpieczyciela.
W większości rodzajów ubezpieczenia suma ubezpieczenia stanowi element wyznaczający wysokość składki ubezpieczeniowej z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia. Według ogólnych zasad, jeżeli nie umówiono się inaczej, suma ubezpieczenia stanowi górną granicę odpowidzialności ubezpieczyciela.

System składek (premium system): Ustalanie wysokości składek możliwe jest według systemu:
1) repartycji – wysokość składki, jaką powinien zapłacić ubezpieczający wynika z podzielenia po okresie ubezpieczenia sumy wypłaconych odszkodowań na ubezpieczających, w zależności od wysokości sum ubezpieczenia przedmiotów przez nich ubezpieczonych;
2) składki stałej – wysokość składki ustalona zostaje w chwili zawarcia umowy ubepieczenia i pozostaje niemienną przez okres trwania ubezpieczenia. Ewentualne niedobory funduszu, ubezpieczyciel pokrywa z funduszu rezerwowego /zapasowego;
3) mieszanego – w chwili zawarcia umowy ubezpieczenia, ubezpieczający opłaca składkę w wysokości przewidzianej w taryfie, a po upływie okresu ubezpieczenia – w zależlości od wyniku finansowego tego ubezpieczenia – obowiązany jest dopłacić różnicę lub otrzyma zwrot części składki. System ten stosowany jest w ubezpieczeniach wzajemnych.

Szacowanie szkód (appraisal of damage): Ustalanie wielkości szkód w oparciu o jednolite kryteria szacunku na podstawie odpowiednio opracowanych norm i wskaźników procentowych. Szacowanie szkód stosowane jest, np. w ubezpieczeniach ziemiopłodów od ryzyka powodzi, gradu itp. zdarzeń, wystepujących w okresie od wysiewu lub wysadzenia roślin do gruntu do ich sprzętu.

Szkoda całkowita (total loss): W praktyce ubezpieczeniowej określenie rodzaju szkody w mieniu ze względu na rozmiar strat – strata całkowita przedmiotu ubezpieczenia, np. kradzież pojazdu lub zaginięcie statku, albo fizyczne zniszczenie lub uszkodzenie przedmiotu w takim stopniu, że jego odtworzenie jest ekonomicznie nieuzasadnione. Często używane jest też określenie szkoda totalna.

Szkoda częściowa (partical loss): Stosowane w praktyce określenie szkód z ubezpieczeń majątkowych, gdy zdarzenie spowodowało:
1) uszkodzenie przedmiotu ubezpieczenia, albo jego części w takim stopniu, że możliwe jest dokonanie naprawy i przywrócenie przedmiotu do stanu sprzed zdarzenia,np. uszkodzenie elementu oblachowania samochodu, częściowe zniszczenie pokrycia dachu w wyniku działania huraganu itp.,
2) stratę części przedmiotu ubezpieczenia, np. upraw rolnych wskutek powodzi na części areału.
Określenie „szkody częściowej” ma znaczenie przede wszystkim ze względu na sposób ustalania (obliczania) wysokości szkody.

Szkoda drobna (minor loss): Szkoda, której rozmiar w stosunku do przedmiotu ubezpieczenia, albo jej wielkość określona w pieniądzu, przekraczają koszty związane z ustaleniem jej wysokości i należnego odszkodowania. Określenie szkody drobnej związane jest w praktyce z przepisami ogólnych warunków ubezpieczenia, stanowiących, że ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody, których rozmiar mieści się w ustalonej franszyzie integralnej.

Szkoda na osobie (bodily injury): Uszczerbek w dobrach osobistych człowieka wskutek zdarzeń objetych umową ubezpiecenia, np. rozstrój zdrowia, obrażenia cielesne, inwalidztwo, kalectwolub śmierć.

Szkoda rzeczowa (material damage): Utrata lub uszczerbek wartości rzeczy ruchomej; utrata, np. samochodu w wyniku kradzieży, uszczerbek wartości, np. uszkodzenie samochodu wskutek zderzenia.

Szkoda (loss): Uszczerbek w mieniu osoby poszkodowanej (zmniejszenie jej aktywów) – szkoda majątkowa lub uszczerbek dóbr osobistych takich , jak życie, zdrowie albo zdolność do pracy – szkoda osobowa.
Szkody majątkowe lub osobowe polski kodeks cywilny określa odpowiednio jako szkody w mieniu i szkody na osobie. Na pojęcie szkody składają się:
1) poniesione straty wynikające np. ze zniszczenia czy uszkodzenia albo utraty rzeczy stanowiących przedmiot własności lub innych praw majątkowych poszkodowanego;
2) utracone korzysci, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono;
3) koszty bedące koniecznym następstwem zdarzenia wyrządzającego szkodę, np. koszty leczenia osoby, która doznała uszkodzenia ciała wskutek wypadku.
Pojęcie szkody w ubezpieczeniu majątkowym dotyczącym przedmiotu (obiektu ubezpieczenia, ogranicza się do pkt 1.).

Szkodowość w % składki (loss ratio): Wskaźnik techniczno – ubezpieczeniowy, stosowany w praktyce dla określenia rentowności poszczególnych rodzajów ubezpieczeń oraz przy ocenie kalkulacji taryfowych.
Wskaźnik ten, to stosunek sumy wypłaconych odszkodowań i swiadczeń w badanym okresie, do sumy zebranych składek w tym okresie.

Szkodowość (burden of losses): Występowanie określonych ryzyk (niebezpieczeństw) w pewnej zbiorowości, ujmowane – stosownie do potrzeb – według przyczyn, rodzajów w czasie, przestrzeni oraz w wymiarze skutków finansowych. Wyniki badań szkodowości stanowią podstawę właściwej oceny ryzyka obejmowanego ubezpieczeniem, ustalania poziomu stawek taryfowych oraz wielkości funduszu ubezpieczeniowego, gwarantującego prawidłową działalność ubezpieczyciela.

Środki własne (the insurers own resourts): 1) W ujęciu finansowo – ksiegowym, to majątek własny ubezpieczyciela czyli aktywa ujęte w bilansie po wyłączeniu środków przeznaczonych na pokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań oraz wszelkich aktywów stanowiących wartości niematerialne i prawne;
2) W ujęciu prawnym według przepisów rozporządzenia Ministra Finansów, do środków własnych ubezpieczyciela zalicza się:
– opłaconą część kapitału akcyjnego lub zakładowego,
– połowę należnych wpłat na poczet kapitału akcyjnego lub zakładowego, jeżeli co najmniej 25% kapitału zostało opłacone,
– kapitał zapasowy lub rezerwowy,
– fundusze i rezerwy, które nie są przeznaczone na pokrycie bieżących i przeszłych zobowiązań,
– nie rozliczony wynik z roku poprzedniego,
– zysk roku obrotowego pozostajacy u ubezpieczyciela.
W towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych ponadto środki w wysokości 50% nie opłaconych dopłat, które towarzystwo może żądać od ubepieczonych na podstawie przepisów statutu.

Świadczenie (indemnity): Według przepisów kodeksu cywilnego – zobowiązanie ubezpieczyciela wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia, które polega na wypłacie:
1) w ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek zdarzeń objętych umową;
2) w ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Taryfa (tariff): Zestawienie stóp składek ustalonych dla róznych ryzyk w danym rodzaju ubezpieczenia; taryfa zawiera przepisy dotyczące posługiwania się taryfą, sposób ustalania składek za ubezpieczenia krótkoterminowe, wykaz rabatów od składek i dodatków taryfowych dla niektórych kategorii ryzyk oraz klauzule, które powinny być umieszczone w polisie.

Termin płatności (due date): 1) Składki – jeżeli nie umówiono się inaczej, składka powinna być zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia; jeżeli umowa doszła do skutku przed doręczeniem ubezpieczającemu dokumentu ubezpieczenia, składka powinna być opłacona w ciągu 14 dni od jego doręczenia.
2) Odszkodowania /świadczenia – jeżeli nie umówiono sie inaczej, ubezpieczyciel obowiązany jest wypłacić odszkodowanie /świadczenie w ciągu 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku; jeżeli w tym terminie ustalenie zasadności świadczeń będzie niemożliwe, ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w ciągu 14 dni od wyjaśnienia wszystkich okoliczności. Bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić jednak w ciągu 30 dni od zawiadomienia o wypadku.

Terytorialny zakres działania (territorial coverage): Określony w zezwoleniu nadzoru ubezpieczeniowego obszar, na którym ubezpieczyciel może prowadzić działalność ubezpieczeniową; w praktyce zezwolenie obejmuje terytorium całego kraju z mozliwością tworzenia przedstawicielstw terenowych; niektórzy ubezpieczyciele uzyskali zezwolenia na prowadzenie działalności także poza granicami Polski.

Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych (mutual society): Forma organizacyjna prowadzenia działalności ubezpieczeniowej, przewidziana przepisami prawa polskiego. Ideą towarzystwa jest zabezpieczenie wspólnych interesów określonych grup zawodowych, organizacji albo społeczności lokalnej, poprzez ubezpieczenia nie nastawione na osiągnięcie zysków, lecz wzajemne wyrównanie szkód. Członkostwo towarzystwa nabywa się poprzez zawarcie umowy ubezpieczenia, a wygaśnięcie umowy powoduje utratę członkostwa. Wobec towarzystwa, przepisy prawa przewidują obowiązek posiadania kapitału gwarancyjnego na poziomie niższym niż w spółkach akcyjnych. Członkowie towarzystwa obowiazani sa do ewentualnych dopłat do składek, o ile zaistnieje potrzeba pokrycia niedoborów z tytułu odszkodowań oraz kosztów własnych.

Ubezpieczający (policyholder): Osoba, która we własnym imieniu zawarła umowę ubezpieczenia i obowiązana jest do zapłacenia składki ubezpieczeniowej.
W literaturze przedmiotu podkreśla się, że ubezpiecający może zawrzeć umowę ubezpieczenia w trzech wariantach podmiotowych:
a) ubezpieczając na własny rachunek własne mienie lub odpowiedzialność cywilną;
b) ubezpieczając własne mienie lub życie na rzecz osoby trzeciej;
c) ubezpieczając mienie lub życie osoby trzeciej na jej własny rachunek.

Ubezpieczenia społeczne (social insurance): Sytem ochrony na wypadek utraty zdolności do zapewnienia środków utrzymania własną pracą, spowodowanej stanem zdrowia lub procesem starzenia. Geneza ubezpieczeń społecznych sięga początków pracy najemnej w związku z powstawaniem i rozwojem przemysłu. W początkowym okresie pomoc w przypadku utraty środków utrzymania opierała się przede wszystkim na opiece społecznej i miała raczej charakter dobroczynny. Zainteresowanie państwa tymi zagadnieniami pojawiło się niajwcześniej w Niemczeh, gdzie w XIX wieku wprowadzono pierwsze ustawy o ubezpieczeniu od chorób i od niezdolności do pracy. Przełom XIX i XX wieku to okres rozszerzania się i rozwoju ubezpieczeń na inne kraje. W Polsce rozwój ubezpieczeń społecznych przypada na okres międzywojenny. W 1948 r. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ stwierdziła, między innymi, że każdy człowiek ma prawo do zabezpieczenia społecznego. To upowszechniło w świecie myśl, że państwo powinno stworzyć system powszechnego zabezpieczenia obywateli, gdy w skutek różnych zdarzeń losowych samodzielnie nie będą mogli zapewnić sobie środków utrzymania. Następne lata charakteryzują się stopniowym rozszerzeniem zakresu ubezpieczeń i ich upowszechnieniem zwłaszcza w krajach pokolonialnych uzyskujących niepodległość. W Polsce w latach 60 -tych ubezpieczeniem poza pracownikami najemnymi, którzy już wcześniej korzystali powszechnie z ubezpieczeń, objęto niektóre osoby wykonujące pracę na własny rachunek, np. adwokatów, rzemieślników. Od lat 70-tych rozszerzone zostały ubezpieczenia na rolników indywidualnych. W aktualnym stanie prawnym ubezpieczenia społeczne obejmują w zasadzie większą część społeczeństwa, wypłacając świadczenia emerytalne, renty, świadczenia na wypadek choroby i macierzyństwa, świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Od kilku lat toczy się dyskusja nad potrzebą i zakresem reformy ubezpieczeń społecznych. Działalność w zakresie ubezpieczeń społecznych w Polsce prowadzi instytucja państwowa – Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a w odniesieniu do rolników Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Ubezpieczenie budynków (insurance on buildings): Przedmiotem umowy ubezpieczenia są budynki w zakresie szkód, jakie wyniknąć mogą wskutek ognia oraz innych zdarzeń o charakterze żywiołowym.
W polsce najdłużej funkcjownujące ubezpieczenie.

Ubezpieczenie dobrowolne (voluntary insurance): Ubezpieczenie, w którym decyzja o zawarciu umowy z ubezpieczycielem pozostawiona jest w pełni swobodnej ocenie i woli osoby zainteresowanej ochroną ubezpieczeniową.

Ubezpieczenie dodatkowe (supplementary insurance): Ubezpieczenie uzupełniające podstawowy zakres ochrony ubezpieczeniowej przewidzianej ogólnymi warunkami danego danego rodzaju ubezpieczenia. Rozszerzenie ochrony poprzez ubezpieczenie dodatkowe jest możliwe jedynie pod warunkiem zawarcia umowy ubezpieczenia w zakresie podstawowym oraz po opłaceniu dodatkowej składki. Ubezpieczeniem dodatkowym jest np. w zakresie casco roszczenie odpowiedzialności ubezpieczeniowej na szkody powstałe w czasie udziału w rajdach, wyścigach itp. oraz ubezpieczenia dodatkowego, poza fabrycznego wyposażenia pojazdu.

Ubezpieczenie komunikacyjne (automobile insurance): Rodzaj lub łącznie rodzaje ubezpieczeń związane zwłaszcza z motoryzacją: ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu od uszkodzeń, ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy i pasażerów, ubezpieczenie pomocy technicznej.

Ubezpieczenie kredytów eksportowych (export oredit insurance): Ubezpieczenie od ryzyka płatniczego związanego ze sprzedażą towarów lub świadczeniem usług za granicę na kredyt.

Ubezpieczenie kredytu krajowego (domestic dobtors insurance): Ubezpieczenie na wypadek sytuacji, gdy krajowe przedsiębiorstwo nie otrzymało należności od swojego krajowego dłużnika, za towary oraz /lub usługi w następstwie niemożności uiszczenia przez dłużnika uzgodnionej sumy.

Ubezpieczenie kredytu zagranicznego (foreign debtors oredit insurance): Ubezpieczenie na wypadek sytuacji, gdy krajowe przedsiebiorstwo nie otrzymało należności od zagraniczengo dłużnika w następstwie m.in.:
– ryzyka handlowego, jak niewypłacalność lub zakładana niewypłacalność dłużnika zagraniczego;
– ryzyka transferu;
ryzyka walutowego (jedynie w przypadku średniego terminu);
– katastrofy żywiołowej;
– odgórnych zarządzeń;
– wojny domowej w kraju dłużnika.

Ubezpieczenie krótkoterminowe (shart – term insurance): Umowa ubezpieczenia zawarta na ścisle określony czas krótszy od roku, najczęściej na czas zamierzonej czynności lub przedsięwzięcia np. ubezpieczenie przedmiotów na czas transportu, ubezpieczenie eksponatów na czas trwania wystawy, ubezpieczenienie następstw nieszczęśliwych wypadków na czas podróży, urlopu, wycieczki itp. Składka za ubezpieczenie krótkoterminowe ustalana jest według tabeli frakcyjnej, co powoduje że składka jest wyższa niż wynikałoby z propozycji składki faktycznego okresu ubezpieczenia.

Ubezpieczenie majatkowe (property insurance): Rodzaj ubezpieczenia według kryterium przedmiotu ochrony, w tym przypadku – stosownie do przepisów kodeksu cywilnego – mienie, którego wartość materialną można okreslić (np. budynki, towary, nieruchomości domowe, środki transportowe, uprawy, zwierzęta itp.) oraz odpowiedzialność cywilna.

Ubezpieczenie obowiązkowe (obligatory insurance): Ustalony przepisami ustawy rodzaj ubezpieczenia, w zakresie którego istnieje obowiązek zawarcia odpowiednich umów ubezpieczenia, aby zapewniona została ochrona ubezpieczyciela.

Ubezpieczenie osobowe (insurance of persons): Rodzaj ubezpieczenia, które stosownie do przepisów kodeksu cywilnego – może w szczególności dotyczyć:
1) przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku;
2) przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci w skutek nieszczęśliwego wypadku.

Ubezpieczenie (insurance): Zagrażające życiu człowieka, jego zdrowiu, zdolności do wykonywania pracy albo jego mieniu lub działalności, różnorakie zdarzenia losowe, powodują często nieodwracalne straty, których nie można wyrównać we własnym zakresie. Istotą ubezpieczeń jest kompensacja finansowych skutków – szkód powstałych w wyniku działania wspomnianych zdarzeń losowych, oparta na specjalnym funduszu ubezpieczeniowym, tworzonym ze składek zagrożonych podmiotów. Chociaż ubezpieczenia funkconują od wieków i wypracowały własciwe sobie formy i metody działania, nie ma jak dotychczas jednoznacznej definicji czym są ubezpieczenia. Wynika to przede wszystkim z elementów pojęcia ubepieczeń oraz interdyscyplinarnych zainteresowań tej dziadziny. W literaturze można spotkać się z wieloma definicjami ujmującymi ubezpieczenia z różnych punktów widzenia. W ujęciu podmiotowym, można ubezpieczenia uznać za wspólnotę osób zagrożonych określonymi ryzykami, które połączyły się, aby wspólnie uczestniczyć w repartycji szkód dla tych, które one dotknęły. Z uwagi na kompensacyjną rolę ubezpieczeń, uznaje się je za urządzenie ekonomiczne pozwalające regulować stosunki ekonomiczne i gospodarcze, zakłócane zdarzeniami losowymi. Ubezpieczenia to także instytucja prawna, rodząca określony stosunek prawny w wyniku zawartej umowy ubezpieczenia między zaiteresowaną osobą (ubezpiecającym a zakładem ubezpieczeń (ubezpieczucielem).
Ubezpieczenia dzielą się zasadniczo na dwie części:
ubezpieczenia społeczne (patrz ubezpieczenia społeczne) oraz na ubezpieczenia gospodarcze (majatkowe i osobowe). Ubezpieczenia społeczne związane są przede wszystkim z pracą (najemną lub na własny rachunek) i są ubezpieczeniami osobowymi. Obowiązek opłacania składek spoczywa na pracodawcy lub w niektórych przypadkach na samej osobie ubezpieczonej. Zakres świadczeń określony jest ustawowo i gwarantowany przez państwo. Działalność ubezpieczeniowa w zakresie ubezpieczeń społecznych nie podlega przepisom ustawy o działalności ubezpieczeniowej, uregulowana jest odrębnymi przepisami o ZUS i o świadczeniach przysługujących z ubezpieczenia społecznego.
Ubezpieczenia gospodarcze w odróżnieniu od ubezpieczeń społecznych mogą dotyczyć zarówno osób jak i mienia. Dochodzą do skutku w wyniku zawarcia umowy ubezpiecenia, mogą dotyczyć ogólu obywateli a nie tylko związanych wykonywanie pracy, mogą dotyczyć osób prawnych i fizycznych. Ubezpieczenia gospodarcze mogą być obowiązkowe lub dobrowolne. Ze względu na przedmiot ubezpieczenia można mówić o ubezpieczeniu samochodu, ubezpieczeniu towarów, ubezpieczeniu zwierząt itp. Podziału ubezpieczeń gospodarczych można dokonywać wdług różnych kryteriów w zależności czemu służyć ma podział.
Podstawowe regulacje prawne w zakresie ubezpieczeń gospodarczych zawarte są w kodeksie cywilnym, kodeksie morskim (dotyczące umowy ubezpieczenia morskiego), w aktach wykonawczych – rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie ogólnych warunków ubezpieczeń obowiazkowych, a także w ustawie o działalności ubezpieczeniowej, która zawiera zarówno przepisy materialne w zakresie ubezpieczenia, jak i przepisy formalne dotyczące samej działalności zakładów ubezpieczeń.

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (Insurance Guarantes Fund): Instytucja funduszu ochronnego powołana ustawą o działalności ubezpieczeniowej, wyposażona w osobowość prawną.
Zadaniem Funduszu jest wypłacanie odszkodowań z tytułu obowiązkowych ubezpieczeń:
1) odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów,
2)odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, w przypadku szkody na osobie, gdy sprawca szkody nie mógł być zidentyfikowany oraz za szkody w mieniu i na osobie, gdy sprawca nie posiadał ubezpieczenia obowiązkowego.
Dochodami Funduszu są wpłaty ubezpieczycieli prowadzących te ubezpieczenia obowiązkowe, kwoty kar pieniężnych z tytułu nie spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia oraz dochody z lokat środków tego Funduszu.

Ubezpieczony (insured person): Osoba, której życie, zdrowie lub zdolność do pracy albo interesy majątkowe są przedmiotem ubezpieczenia.

Ubezpieczyciel (insurer): 1) Według kodeksu morskiego – strona umowy ubezpieczenia morskiego, która w zamian za składkę ubezpieczeniową zobowiązuje się wypłacić odszkodowanie za szkody poniesione wskutek niebezpieczeństw, na jakie przedmiot ubezpieczenia jest narażony w związku z żeglugą morską.
2) Według ustawy o działalności ubezpieczeniowej:
a) podmiot prowadzący za zezwoleniem organu państwowego działalność ubezpieczeniową w formie spółki akcyjnej albo w formie towarzystwia ubezpieczeń wzajemnych,
b) strona umowy ubezpieczenia.

Udział własny (self retention): Część ryzyka „na mocy której jeden zakład ubezpieczeń – zwany cedentem odstępuje (ceduje) całość lub część ubezpieczonego ryzyka lub grupy ubezpieczonych ryzyk określonego rodzaju wraz z odpowiednią częścią składek, innemu zakładowi ubezpieczeń – zwanemu reasekuratorem – który ze swej strony zobowiązuje się do zapłaty cedentowi odpowiedniej części świadczeń wypłaconych ubezpieczającym”

Umowa ubezpieczenia (insurance contract): 1) Według kodeksu cywilnego:
„Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się wypłacić składkę.
Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie: przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą w skutek przewidzianego w umowie wypadku;
przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczone.”
2) Według kodeksu morskiego:
„Przez umowę ubezpieczenia morskiego ubezpieczyciel zobowiązuje się w zamian za składkę ubezpieczeniową wypłacić odszkodowanie za poniesione szkody wskutek niebezpieczeństw, na jakie przedmiot ubezpieczenia jest narażony w związku z żeglugą morską”.

Upadłość ubezpieczyciela (bankruptcy): Stan faktyczny, wynikający z zaprzestania płacenia długów przez ubezpieczyciela albo z sytuacji finansowej, gdy majątek ubezpieczyciela nie wystarcza na zaspokojenie długów. Ogłoszenie upadłości może nastąpić tylko za zgodą organu nadzoru ubezpieczeniowego albo na zgłoszony przez ten organ wniosek.

Uprawniony (uposażony) (entitled): Osoba imiennie wskazana w polisie ubezpieczeniowej lub okaziciel polisy uprawniony do otrzymania określonej sumy ubezpieczenia na wypadek śmierci ubezpieczonego; wyznaczenie uprawnionego może występować w umowach ubezpieczenia na życie i w umowach następstw nieszczęśliwych wypadków.

Walne zgromadzenie (general meeting of the society)

W odniesieniu do podmiotów prowadzących działalność ubezpieczeniową – zebranie akcjonariuszy spółki akcyjnej albo zebranie członków towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, zwołane zgodnie z przepisami prawa w określonym trybie i czasie. Walne zgromadzenie posiada określone prawem i statutem uprawnienia do rozliczania organów spółki /towarzystwa z wykonywania zadań, w tym do przyjmowania i zatwierdzania rocznych sprawozdań finansowych, dokonywania zmian w statucie i rozwiązywania spółki /towarzystwa.
Walne zgromadzenia mogą być zwyczajne lub nadzwyczajne.

Wartość nowa (odbudowy) (replacement value): Wartość nowego przedmiotu /obiektu; ubezpieczenie w wartości nowej, zapewnia w przypadku zniszczenia przedmiotu /obiektu przez zdarzenie losowe, ustalenia wysokości należnego odszkodowania w kwocie równej kosztom nabycia nowego przedmiotu lub kosztom odbudowy obiektu, bez względu na rzeczywistą wartość przedmiotu /obiektu w dniu powstania zdarzenia losowego.

Wartość oszacowana (estimated value): Wartość ustalona w oparciu o jednolite kryteria szacunku na podstwie odpowiednio opracowanych norm i cenników. Wartość oszacowana może być przyjęta jako wartość ubezpieczeniowa, np. w obowiązkowym ubezpieczeniu budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.

Wartość rynkowa (market value): Wartość przedmiotu /obiektu notowana na danym rynku, podlegająca wahaniom w zależności od popytu o podaży, w określonych sytuacjach gospodarczych, często odbiega od rzeczywistej wartości.

Wartość rzeczywista (real value): Wartość przedmiotu /obiektu w określonym czasie, po uwzględnieniu faktycznego zużycia, np. wartość budynku po upływie 15 lat od jego wybudowania przy uwzględnieniu stanu technicznego i naturalnego zużycia.

Wartość ubezpieczeniowa (insuranble value): Wartość przedmiotu ubezpieczenia ustalona stosownie do zasad przewidzianych w ogólnych warunkach dla danego rodzaju ubezpieczenia.
Ustalenie wartości odnosi się jedynie do przedmiotu ubezpieczenia, w którym możliwe jest określenie jego wartości pieniężnej. Najczęściej wartość przedmiotu ubezpieczenia podaje sam ubezpieczający.

Weksel (bill of exchange): Papier wartościowy; dokument sporządzony w określonej przez prawo formie, na podstawie którego osoba wystawiająca lub przez niego wskazana zobowiązuje się do bezwarunkowego zapłacenia do rąk określonej osoby, we wskazanym miejscu i w oznaczonym terminie wymienionej sumy pieniężnej.
Rozróżnia się dwa rodzaje weksli:
1) weksel własny – stanowiący bezwarunkowe własne zobowiązanie wystawcy do zapłacenia określonej sumy pieniężnej,
2) weksel trasowany – stanowiący skierowane do osoby trzeciej polecenie bezwarunkowego zapłacenia określonej sumy pieniężnej.

Wiek wstępu (age at entry): W jednostkowych ubezpieczeniach na życie, jedno z kryteriów wyznaczających wysokość stopy (stawki) składki w zależności od okresu na jaki zawarta ma być umowa ubezpieczenia.
Wiek wstępu określa się w latach, stanowiących różnicę między początkiem roku kalendarzowego, w którym zawierana jest umowa ubezpieczenia, a rokiem urodzenia osoby ubezpieczonej.

Wniosek o ubezpieczenie (insurance proposal): Oświadczenie osoby zainteresowanej, skierowane do ubezpieczyciela, wyrażające wolę zawarcia umowy ubezpieczenia; według kodeksu cywilnego oferta złożona na piśmie.
Najczęściej oświadczenie woli następuje przez wypełnienie odpowiedniewgo formularza opracowanego przez ubezpieczyciela. Wniosek powinien zawierać dane, niezbędne do zawarcia umowy w określonym rodzaju ubezpieczenia, w tym przedmiot ubezpieczenia, okres na jaki ma być zawarta umowa. Ponadto wniosek może zawierać pytania, na których odpowiedzi służą do szczegółowego określenia ryzyka, zakresu ubezpieczenia lub ustalenia wysokości składki ubezpieczenia.

Wstrzymanie wypłaty (cessation of payment): Świadome i celowe uchylenie się przez ubezpieczyciela od wypłacenia odszkodowania, w związku z toczącym się dochodzeniem lub śledztwem, zmierzającym do ustalenia okoliczności wypadku ubezpieczeniowego. Wynik postępowania może mieć wpływ na zasadność roszczeń odszkodowawczych i wysokość odszkodowania.

Wykaz zbiorowy (summary): 1) Najczęściej, załącznik do umowy ubezpieczenia, obejmującej grupę osób, np. w zakresie następstw nieszczęśliwych wypadków, albo w ubezpieczeniu majątkowym, zwłaszcza wielu obiektów lub przedmiotów – wykaz placówek z ich adresami, albo spis poszczególnych przedmiotów ubezpieczenia.
2) Także, sporządzany przez pośrednika /ajenta ubezpieczeniowego, wykaz pozyskanych w określonym czasie ubezpieczeń.

Wypadek przy pracy (accident at work): „Nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pracą:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych,
2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności w interesie zakładu pracy, nawet bez polecenia,
3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji zakładu pracy, a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy” – ustawa o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Wypłacone odszkodowanie(świadczenie) (claim paid): Spełnienie przez ubezpieczyciela zobowiązań wynikających z zawartej umowy ubezpieczenia. Z dniem zapłaty odszkodowania roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzą z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania.

Wypłata zaliczkowa (paymont advance): 1) Bezsporna część świadczenia, którą ubepieczyciel powinien spełnić w ustawowo przewidzianym terminie, jeżeli ostateczne wyjaśnienie okoliczności powstania wypadku ubezpieczeniowego albo wysokości pełnego świadczenia nie były możliwe do ustalenia.
2) Potocznie – dokonanie przez ubezpieczyciela wypłaty części odszkodowania lub świadczenia, przysługującego z umowy ubezpieczenia.

Wypowiedzenie umowy (cancellation): Czynność prawna, polegająca na jednostronnym oświadczeniu woli drugiej stronie.
W ubezpieczeniach osobowych, przepisy prawa dają ubezpieczającemu możliwość wypowiedzenia umowy w każdym czasie, czy zachowaniu terminu ustalonego ogólnymi warunkami ubezpieczenia.
W ubezpieczeniach majątkowych, obu stronom przysługuje prawo wypadku ubezpieczenieniowego, za które następstwa ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie, a także w sytuacji gdy własność nieruchomości przeszła na inną osobę oraz w innych przypadkach określonych w ogólnych warunkach ubezpieczenia lub w umowie ubezpieczenia.

Wystawienie polisy (issue of a policy): Pisemne stwierdzenie przez ubezpieczyciela – na specjalnym formularzu – zawarcie umowy ubezpieczenia majątkowego lub osobowego, w zakresie ustalonym z zabezpieczającym, na oznaczoną sumę ubezpieczenia i składkę przewidzianą za okres ubezpieczenia.
Stwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia może być dokonane przez ubezpieczyciela – stosownie do przepisów kodeksu cywilnego – także innym pisemnym dokumentem, np. legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem.

Wznowienie umowy (reneval of contract): W ubezpieczeniach zawieranych na czas określony, np. roku – przedłużenie ważności umowy ubezpieczenia na następny rok.
Wznowienie umowy następuje często automatycznie, poprzez zapłacenie składki na następny rok, przed upływem bieżącego okresu ubezpieczenia, albo w dodatkowym – ustalonym przez ubezpieczyciela okresie, np. czternastu dni po upływie okresu ubezpieczenia.

Zakład ubezpieczeń (insurance company): 1) Według kodeksu cywilnego, strona umowy ubezpieczenia, zobowiązana spełnić świadczenie w zakresie zajścia przewidzianego w umowie wypadku.
2) Potocznie, określenie instytucji (bez względu na nazwę) zajmującej się ubezpieczeniami.

Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela (scope of responsibility of the insurer): Określony w ogólnych warunkach ubezpieczenia zakres gwarantowanej przez ubezpieczyciela odpowiedzialności za powstałe szkody – od jakich ryzyk (niebezpieczeństw)? w jakich okolicznościach? ewentualnie wyłączenia lub ograniczenia.
Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela w porozumieniu z ubezpieczającym może być w umowie ubepieczenia zindywidualizowany, zwłaszcza gdy przemawia za tym wielkość i ocena ryzyka.

Zaopatrzenie emerytalne (provision for old age): Przewidziany przepisami prawa system, regulujący podmiotowy i przedmiotowy zakres świdczeń z ubezpieczenia społecznego, warunki uzyskania uprawnień, zasady ustalania i wysokość świadczeń oraz zasady postepowania w sprawach świadczeń emerytalnych i wypłaty świadczeń.

Zapobieganie nieszczęśliwym wypadkom (accident prevention): Podejmowanie działań w określonych miejscach, środowiskach lub w sytuacjach w celu usunięcia albo zminimalizowania przyczyn lub okoliczności wpływających na zagrożenie zdrowia lub życia ludzkiego.

Zasada odpowiedzialności proporcjonalnej (average clause): Jeżeli umowa ubezpieczenia mienia zawarta została na sumę ubezpieczenia niższą niż wynosi wartość mienia (niedoubezpieczenie), odszkodowanie ubezpieczeniowe pozostaje w takim stosunku do wielkości szkody, w jakim suma ubezpieczenia do wartości ubezpieczonego mienia.

Zasada odpowiedzialności proporcjonalnej (average clause): Jeżeli umowa ubezpieczenia mienia zawarta została na sumę ubezpieczenia niższą niż wynosi wartość mienia (niedoubezpieczenie), odszkodowanie ubezpieczeniowe pozostaje w takim stosunku do wielkości szkody, w jakim suma ubezpieczenia do wartości ubezpieczonego mienia.

Zasiłek chorobowy (daily compensation): Świadczenie pieniężne z ubezpieczenia społecznego, przysługujące pracownikowi (oraz innym osobom ubezpieczonym), w przypadku częściowej utraty wynagrodzenia spowodowanej niemożnością wykonywania pracy wskutek choroby.

Zasiłek dzienny (daily allowance): W niektórych wariantach ubezpieczenia nastepstw nieszczęśliwych wypadków, dodatkowe świadczenie za okres całkowitej niezdolności do pracy, stwierdzonej urzędowym zaświadczeniem lekarskim.
Zasiłek dzienny, stosownie do ustaleń umowy ubezpieczenia, może obejmować okres leczenia szpitalnego albo leczenia ambulatoryjnego, a jego płatność może następować od pierwszego dnia leczenia lub po upływie ustalonego okresu i trwać przez cały czas przewidziany w umowie ubezpieczenia.
Włączenie świadczenia zasiłku dziennego do umowy, wymaga od ubezpieczającego opłacenia składki dodatkowej.

Zasiłek pogrzebowy (contribution to funeral expenses): Jednorazowe świadczenie pieniężne ubezpieczenia społecznego, na pokrycie wydatków związanych z kosztami pogrzebu, przysługujące osobie, która koszty te poniosła.

Zawiadomienie o szkodzie (notification of claims): Przekazanie ubezpieczycielowi przez ubezpieczającego albo przez osobę poszkodowaną informacji o powstaniu wypadku objętego umową ubezpieczenia oraz o powstałej szkodzie na osobie lub w imieniu.
Termin oraz tryb, w jakim ubezpieczyciel powinien być powiadomiony o powstaniu szkody, określony jest w ogólnych warunkach ubezpieczeń.

Zawód (profession): „Umiejętność wykonywania pracy w danej dziedzinie; fachowe, stałe wykonywanie jakiejś pracy w celach zarobkowych…”
Określenie zawodu lub charakteru wykonywanej pracy zawodowej ma istotne znaczenie przy klasyfikacji ryzyka w ubezpieczenich następstw nieszczęśliwych wypadków, a w konsekwencji dla ustalenia wysokości składek ubezpieczeniowych. Stawki taryfowe wzrastają bowiem w zależności od stopnia ryzyka.

Zdarzenie losowe (fortuitous event): Zdarzenie zadzwyczajne, przypadkowe i niezależne od woli człowieka, zagrażające życiu, zdrowiu i zdolności do pracy lub działalności gospodarczej, podejmowanym czynnościom i wytworom materialnym człowieka, powodującym szkody losowe. Źródłem zdarzeń mogą być siły przyrody, środowisko społeczne, procesy produkcyjne itp.

Zezwolenie (approval): 1) Decyzja państwowego organu nadzoru ubezpieczeniowego podjęta w ramach ustawowych kompetencji – na wniosek zainteresowanej strony – z zakresu spraw związanych z działalnością ubezpieczeniową, np. zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, reasekuracyjnej lub bokerskiej, zezwolenie na poręczenie ubezpieczycieli itp.
Od decyzji organu nadoru w tego rodzaju sprawach, przysługuje skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego na zasadach określonych przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.
2) Wydane przez Ministra Finansów – na podstawie delegacji ustawowej – zarządzenie o charakterze ogólnym, np. zezwolenie na zawarcie niektórych umów ubezpieczenia z ubezpieczycielami działającymi poza granicami kraju, lub o charakterze indywidualnym – zezwolenie na lokowanie funduszy ubezpieczeniowych poza granicami kraju.

Zgłoszenie (declaration): Czynność polegająca na zawiadomieniu przez ubezpieczającego ubezpieczyciela, z którym zawarta została umowa ubezpieczenia:
1) o okolicznościach zwiększających prawdopodobieństwo powstania wypadku (zwiększenie niebezpieczeństwa);
2) o zaistniałym zdarzeniu, objetym ubezpieczeniem i związnym z tym roszczeń odszkodowawczych.

Zielona Karta (green card): Międzynarodowa Karta Ubezpieczenia Komunikacyjnego, wystawiana w formie certyfikatu ubezpieczeniowego, potwierdzająca zawartą umowę ubezpieczenia. Zielona Karta wystawiona jest w oparciu o zasady ustalone jednolitą umową, zawieraną jednostronnie między ubezpieczycielami różnych krajów (przede wszystkim europejskich), prowadzącymi ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody wynikłe z ruchu tych pojazdów.
Umowa dotyczy wzajemnego uznawania ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej, zawartych przez ubezpieczycieli – członków systemu „Zielonej Karty” – zwanych Biurami, w przypadkach zaistnienia szkód na terytoriach ich krajów. Biura – członkowie systemu, zobowiązane są do rozpatrywania zgłaszanych do nich roszczeń z tytułu wypadków oraz do wypłacania należnych odszkodowań.
Wszelkie rozbieżności w realizacji postanowień umowy, wątpliwości interpretacyjne oraz spory między Biurami rozpatrywane są przez arbitrów w trybie i na zasadach ustalonych przez radę Biur.
Zakres ochrony ubezpieczeniowej w ramach Zielonej Karty w przypadku szkód w ruchu zagranicznym jest taki sam, jak na terenie kraju, w którym zawarto umowę ubezpieczenia. Z uwagi jednak na to, że na terenie innych krajów mogą obowiązywać odmienne uregulowania prawne w odniesieniu do zasad odpowiedzialności posiadacza pojazdu, przepisy tych krajów rozstrzygają wówczas czy i w jakim zakresie posiadacz pojazdu jest zobowiązany do wyrównania powstałych szkód.
System Zielonej Karty jest wynikiem postanowień Rekomendacji Genewskiej przyjętej w 1949 r. przez odpowiednią do spraw transportu lądowego grupę roboczą Europejskiej Komisji Ekonomicznej ONZ i został powołany w 1953 r. na mocy Układu Londyńskiego.

Zobowiązanie (obligation): Stosunek prawny „…w którym jedna osoba (wierzyciel) może żądać od drugiej (dłużnik) świadczenia, a ta ostatnia powinna to świadczenie spełnić”.
Umowa ubezpieczenia rodzi wzajemne zobowiazania – ubezpieczający zobowiazany jest zapłacić składkę ubezpieczeniową, ubezpieczyciel natomiast wypłacić stosowne świadczenie jeżeli nastąpi wypadek objęty zakresem umowy.

Zwiększone niebezpieczeństwo (increase of risk): Powstanie tej okoliczności w okresie trwania umowy ubezpieczenia, nakłada do ubezpieczającego obowiązek zgłoszenia ubezpieczycielowi zaistniałych zmian.
Stosownie do przepisów prawa, ubezpieczyciel może zarządzać od momentu zgłoszenia zmian, dodatkowej składkiza zwiększone ryzyko.
Jeżeli ujawniona okoliczność pociąga za sobą takie zwiększenie niebezpieczeństwa, że ubezpieczyciel gdyby o tym wiedział, nie zawarłby umowy ubezpieczenia, może on w okresie jednego miesiąca od umowy odstąpić.
Jeżeli ujawnienie okoliczności nastąpi już po powstaniu szkody, a okoliczność ta miała wpływ na rozmiar szkody, ubezpieczyciel może zmniejszyć lub odmówić wypłaty odszkodowania.

Zwrot składki (return of premium): 1) W przypadku odstąpienia – w określonym przepisami prawa okresie – od uprzednio zawartej umowy ubezpieczenia, ubezpieczyciel zwraca ubezpieczającemu wpłaconą składkę, potrącając jej część, stosownie do czasu, w jakim zapewniona była ochrona ubezpieczeniowa.
2) Z chwilą rozwiązania lub wygaśnięcia umowy ubezpieczenia wskutek okoliczności przewidzianych przepisami prawa, zwrot części składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia, pod warunkiem jednak, że nie zostało wypłacone odszkodowanie.

Zysk brutto (gross profit): W działalności ubezpieczeniowej, prowadzonej w formie spółki akcyjnej – wynik finansowy danego roku obrotowego, wyrażający się dodatnią róznicą osiagniętych przez ubezpieczyciela wpływów nad poniesionymi kosztami, skorygowanym o straty i zyski nadzwyczajne.
W towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych zysk zastepuje „nadwyżka bilansowa”.

Zysk netto (net profit): W działalności ubezpieczeniowej, prowadzonej w formie spółki akcyjnej – dodatni wynik finansowy danego roku obrotowego, po zapłaceniu podatku dochodowego przewidzianego dla osób prawnych i po zapłaceniu innych należności na rzecz budżetu. Zysk netto, stosownie do uchwały Walnego Zgromadzenia ulega podziałowi na określone uchwałą cele, przede wszystkim jednak dokonuje się odpisu na zwiększenie kapitału zapasowego.

WIBOR ( Warsaw Interbank Offered Rate)

Wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym.

Funkcjonuje od 1991 roku. Od 1993 ustalany jest w każdy dzień roboczy o godzinie 11.00, na fixingu organizowanym przez ACI – Stowarzyszenie Dealerów (dawniej Forex Polska), na podstawie ofert złożonych przez 13 banków, po odrzuceniu dwóch najwyższych i dwóch najniższych wielkości.

Słownik pojęć ubezpieczeniowych

ASIST UBEZPIECZENIA

DANE KONTAKTOWE

POLUB NAS NA FACEBOOKU

NASZA OFERTA: